ماجرای اشغال بزرگترین میدان نفتی سوریه پس از توافق داعش با آمریکا و کُردها

به گزارش خبرگزاری بیان،  روز یکشنبه «نیروهای دموکراتیک سوریه» که از حمایت ائتلاف آمریکا برخوردارند و در شمال و شرق سوریه در حال عملیات هستند، مدعی شدند که بر میدان نفتی «العمر»، بزرگترین میدان نفتی سوریه مسلط شدند.

این خبر در حالی اعلام شد که ارتش سوریه فاصله زیادی با این نقطه نداشت و نیروهای کُرد فاصله بیشتری با آن داشتند؛ امری که بشدت تردید برانگیز احساس شد.

روزنامه الاخبار لبنان در تشریح این امر غیرمنتظره نوشت، عملیات نیروهای کُرد، موسوم به «عاصفه الجزیره» که توسط «نیروهای دموکراتیک سوریه» و با حمایت آمریکا در حال انجام است، برای گروه تروریستی داعش هم موهبت‌هایی داشته است؛ به گونه‌ای که این گروه توانست پس از توافق با کُردها و واشنگتن، پس از خروج امن از «رقه» عازم شمال شرق استان دیرالزور شود.

این توافق یا بهتر است بگوییم توافق‌ها، میان داعش و کُردها و آمریکا همچنان ادامه دارد. به گونه‌ای که گفته می‌شود عناصر داعش در شمال شرق دیرالزور 28 روستا را تخلیه کرده‌اند تا نیروهای کُرد بدون هیچ درگیری در آن مستقر شوند.

روزنامه الاخبار توضیح داد، شماری از افراد محلی حاضر در این مناطق عناصر داعش را قانع کرده‌اند که مواضع خود را بدون درگیری تحویل نیروهای کُرد و آمریکا دهند و در این میان جنگنده‌های آمریکا نیز با گروههای داعشی که در حال تخلیه این روستاها بودند، کاری نداشتند و چشم خود را به روی آنها بستند.

بر اساس توافق کردها با داعش، قرار است مراکز و مناطق راهبردی به کُردها داده شود. البته ناگفته پیداست که این توافق به توافق رقه محدود نشد، بلکه داعش این توافق را به سر مرز درگیری با ارتش سوریه در میدان نفتی العمر پیش از عقب‌نشینی از آن کشاند.

گفته می‌شود که آمریکا و کُردها با چنین توافق‌هایی در صدد هستند که از رهگذر تثبیت طرح فدرالی، با دمشق معامله کنند؛ بخصوص اینکه دیگر امروز به جز کُردها، واشنگتن برگه دیگری در اختیار ندارد که با آن در سوریه بازی کند. کردها نیز با استفاده از این مسئله در پی اعمال فشار به دمشق هستند تا بتوانند امتیازاتی بگیرند.

یک کارشناس مسائل بین‌الملل در این خصوص گفت، در مذاکره با دمشق، کُردها به دو دسته تقسیم می‌شوند: نخست دسته‌ای که حامی سازش با دمشق هستند و سقف مطالبات آنان خودمختاری است. دسته دوم نیز در پی تکرار سناریوی کُردهای عراق هستند و در تلاشند دمشق را به عنوان یک مرکز تضعیف کنند تا پس از آن به سمت گزینه های عمیق‌تر و فراتری از فدرالی بروند، هر چند که طرح فدرالیسم کردها در سوریه از حمایت سوریه یا عربهای این کشور برخوردار نیست. البته کفه ترازو به سود دسته نخست سنگین است و پیوستن شماری از نیروهای عشایر عرب در منطقه الجزیره به کردها، چیزی را در ماهیت مرکز عربهای مخالف فدرالیسم کرد تغییر نمیدهد؛ چرا که هم دولت سوریه و هم معارضان آن بر سر رد هر گونه نظام فدرالی در سوریه اتفاق نظر دارند.

اما در میان شاخه های کُردها که به دو بخش سوری و تحت حمایت آمریکا بدل میشود، اختلافات چشمگیری در خصوص دمشق و نگاه آنان به خودمختاری وجود دارد. «جوان ابراهیم» کارشناس بین الملل در این زمینه تأکید دارد که کردهای تحت حمایت آمریکا اصرار دارند که از فرصت پشتیبانی مسلحانه واشنگتن برای تثبیت طرح فدرالی خود نهایت استفاده را ببرند.

برخی از منابع حاضر در رقه نیز میگویند که کردها اعلام کرده اند که با وجود عقب نشینی داعش از رقه، باز هم قصد دارند به جنگ ادامه دهند. هواپیماهای باربری نظامی آمریکا نیز پروازهای خود را به سمت فرودگاه «الرمیلان» افزایش داده‌اند و بدین ترتیب عملیات تحویل سلاح به کردها دوچندان شده تا برای مرحله پساداعش آماده شوند.

کردها اما این نگرانی را دارند که راهبرد احتمالی آمریکا به سر حد مقابله با ارتش سوریه نرسد و اینکه واشنگتن کم کردن تدریجی جنگ را ترجیح دهد؛ مسئله‌ای که در ایجاد مناطق کاهش تنش سوریه شاهد آن بودیم که با توافق آمریکا و روسیه نیز صورت گرفت.

بنا بر این گزارش، «فابریس بالانش» کارشناس مسائل سوریه در دانشگاه استنفورد می‌گوید که کردها قصد دارند نبردها را طولانی کنند تا سلاح بیشتری به دست بیاورند، ولی آمریکایی‌ها هیچ راهبردی برای مرحله پساداعش ندارند، جز اینکه بخواهند یک سال دیگر بیشتر باقی بمانند. کردها نیز هیچ تصوری از تقسیمات مربوط به طرح فدرالی خود ندارند.

در خصوص میدان نفتی العمر باید گفت که این میدان حاوی یک میلیارد بشکه نفت یعنی نیمی از ذخایر ارضی سوریه است. با توافق کردها با داعش مشخص شد که آمریکا و کردها در تلاشند با توافق با داعش مراکز مهم و پردرآمد این منطقه را اشغال کنند و ارتش سوریه نیز با درگیری با داعش تضعیف شود.

«رامی عبدالرحمن» رئیس مرکز موسوم به «دیدبان حقوق بشر سوریه» نیز معتقد است که کردها از طریق همدستی و توافق با داعش علیه ارتش سوریه توانستند خود را به میدان نفتی مهم العمر برسانند. در حالی که داعش با حملات گسترده خود مانع از سیطره ارتش سوریه بر میدان نفتی العمر شد، ولی این میدان را بدون هیچ درگیری تحویل کردها داد.