دلیل فاجعه منا، بی کفایتی آل سعود بود/ اصرار به بازگرداندن پیکرها نداشته باشید/ تشرف مکرر به حج ممنوع شود

به گزارش بیان نیوز ، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ایران صبح امروز یکشنبه 19 مهر 1394 با سفر به قم، گزارشی از پیگیری فاجعه منا به محضر مراجع عظام تقلید ارائه کرد.

آنچه در پی می آید گزارشی از این دیدارهای «دکتر قاضی زاده هاشمی» است.

* آیت الله صافی گلپایگانی: تشرف مکرر به حج ممنوع شود

«آیت الله العظمی لطف الله صافی گلپایگانی» صبح امروز در دیدار وزیر بهداشت و هیئت همراه در سخنانی با اشاره به فاجعه منا اظهار داشت: این رویداد فاجعه بزرگی برای مسلمانان بود و باید فکری کرد که دیگر چنین حوادثی تکرار نشود و امیدواریم که مسئولان عربستان و کشورهای دیگر در خصوص حج برنامه ریزی داشته باشند.

ایشان ادامه داد: باید کسانی که یک بار به حج مشرف شده اند دیگر حضورشان در سرزمین وحی در ایام حج تکرار نشود و در این خصوص روایت است که وقتی امام عصر(عج) ظهور کنند این مسئله را مورد توجه قرار می دهند.

این مرجع تقلید مدیریت صحیح از سوی مسئولان برگزار کننده حج و توجه به دستورات شرعی در برگزاری این مراسم را ضروری دانست و افزود: این حادثه بسیار تلخ و ناگوار بود و ما نیز باید در این خصوص مدیریت لازم را داشته باشیم.

ایشان با آرزوی توفیق برای وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی بیان کرد: کشورهای اسلامی در خصوص برگزاری مراسم حج باید به وحدت نظر رسیده و ارتباطات خود را بیشتر کنند. باید در برگزاری موسم حج مدیریت صحیح و با مشارکت کشورهای اسلامی شکل بگیرد.

آیت الله صافی با اشاره به مفقود بودن برخی از حجاج بیان کرد: برای حجاجی که در سرزمین وحی جان باخته اند طلب آمرزش و مغفرت می کنیم.

* آیت الله وحید خراسانی: خادم الحرمین، خائن الحرمین شده است

«آیت الله العظمی حسین وحید خراسانی» در دیدار وزیر بهداشت،  با اشاره به اینکه کسانی که در مسیر الی الله و در سرزمین وحی و در حال احرام جان خود را از دست بدهند دارای جایگاه والایی هستند بیان کرد: این سخن و تعبیر نص صریح قران کریم است و تعبیر به کار برده شده درباره ضیوف الرحمن بهت انگیز است.

به گزارش روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی قم، ایشان بیان کردند: حجاجی که در سرزمین وحی جان باختند مقامی دارند که دارای درک و وصف نیست و کسانی که در این واقعه جان باختند مهاجر الی الله بودند و پاداش گفته شده وعده نیست، ضمانت است.

این مرجع تقلید با اشاره به اینکه سعادتی بزرگ نصیب این حجاج شده است و برای بازماندگان نیز باقیات و صالحات در نظر گرفته می شود ادامه داد: جانباختگان واقعه منا ضیوف الرحمن بوده و مهمان خدا هستند.

وی با بیان اینکه مشکل حج این است که خادم الحرمین خائن الحرمین شده است بیان کرد: وقتی کشوری روادید صادر می کند حفظ جان فرد را قانون تضمین می کند و عربستان نباید در این زمینه کوتاهی می کرد.

آیت الله وحید خراسانی اضافه کرد: دفن شدن پیکر جان باختگان در حادثه منا خوب است که در مکه یا مدینه مدفون شود و اصرار به بازگرداندن پیکرهای مطهر وجهی ندارد.

* آیت الله سبحانی: از تعامل برای بازگردان پیکر جانباختگان منا تشکر می کنم

«آیت الله العظمی جعفر سبحانی» در دیدار وزیر بهداشت، درباره فاجعه منا بیان کردند: دولتی که میزبان ضیوف الرحمن است باید همه کارهای خود را تعطیل کرده و میزبان میهمانان الهی باشند و این حادثه نشان می دهد که اهمیت لازم به برگزاری مراسم داده نشده است.

ایشان با اشاره به اینکه حج کسانی که کشته شده و یا مفقود شده اند قبول است بیان کرد: باید مردم خود را آموزش دهیم تا در انجام مناسک عجله نداشته باشند.

آیت الله سبحانی ادامه داد: باید برخی از فرمول ها با توجه به نحوه به جا آوردن مناسک از سوی اهل تسنن لحاظ شود و در این صورت دیگر شاهد ازدحام جمعیت نخواهیم بود و چنین مشکلاتی تکرار نمی شود.

ایشان با اشاره به اینکه باید علمای ما با علمای وهابیون در خصوص ساختمان سازی در منا به جای چادرها گفت و گو کنند افزود: اگر این اتفاق بیفتد بسیاری از مشکلات حل می شود و این مشکل باید در نشست های فقهی برطرف شود.

این مرجع تقلید با بیان اینکه شرع مقدس راه را بازگذاشته است ادامه داد: اگر دقت نظر صورت بگیرد و کسانی که توان بدنی ندارند نایب بگیرند مشکلات بسیار کمتر خواهد شد.

معظم له با تقدیر از مواضع وزیر بهداشت در خصوص نحوه تعامل با مسئولان سعودی بیان کرد: آنهایی که مفقود بوده و در کنار خانه خدا دفن شدند سعادتی نصیبشان شده است که در ایام حج لباس احرامشان کفنشان شد و امیدواریم که خداوند به بازماندگان ایشان صبر عنایت بفرماید.

* چهار توصیه آیت الله مکارم شیرازی به عربستان برای برگزاری حج

«آیت الله العظمی ناصر مکارم شیرازی» صبح امروز در دیدار وزیر بهداشت، فرمودند: به سهم خودم از حضرتعالی تشکر می کنم، حداکثر فداکاری را داشته اید و این اقدام قابل تقدیر و توجه است و پیگیری های صورت گرفته سبب شد که با آبرومندی در خصوص جنازه ها عمل شود.

وی با اشاره به اینکه بخش اعظمی از جنازه جانباختگان به کشور منتقل شده است بیان کرد: مردم انصافا در تشییع جانباختگان سنگ تمام گذاشتند و البته در میان کشورهای اسلامی، بعثه ایران اسلامی بسیار پرتلاش حاضر شد و نشان دادند که مسئولان ایرانی برای هموطنان خود ارزش قائل هستند و به عقیده من برخی از کشورها که مسئولان خود را اعزام کردند از ایران پیروی کردند.

این مرجع تقلید با اشاره به اینکه فرد مسلمان چه زنده و چه مرده محترم است گفت: یکی از فلسفه های غسل میت نیز این است که نشان داده شود که اسلام برای زنده و مردم احترام قائل است.

وی با اشاره به پیام و سخنان مقام معظم رهبری و پیگیری دولت گفت: اینکه گفته می شود تعمد است را بعید می دانیم و بیشتر به دلیل بی کفایتی است. مگر این زمان وقتی است که مسئولان عربستانی در رده های بالا کار خود را تعطیل کنند و در کشور خود حضور نداشته باشند؟!

این مرجع تقلید ادامه دادند: اکنون عصبانیتی از سوی مسلمانان نسبت به عربستان وجود دارد و حتی ممکن است که تبدیل به کینه شود. اگر عربستان سعودی بر سر عقل بیاید و چهار کار را انجام دهد صحنه تغییر می کند. بعد از بازگشت حجاج عصبانیتی در همه مسلمانان نسبت به عربستان سعودی وجود دارد ولی اگر این توصیه های عاقلانه را مد نظر قرار دهند شرایط تغییر می کند.

ایشان در توضیح این چهار اقدام فرمودند: آنها باید ابتدا با بازماندگان ابراز همدردی کرده، اجازه دهند هیئت تحقیقی این حادثه را بررسی کرده و مقصران را مجازت کرده، خسارات را پرداخت کرده و در نهایت گروهی تشکیل داده و جلوی تکرار این واقعه را بگیرند و در صورت این اقدام مشکلات آنها برطرف می شود.

آیت الله مکارم شیرازی تاکید کرد: مهم برخورد صادقانه با مسائل است و این روش بهترین راه حل برای آنها است و امیدواریم که مسئولان عربستان متوجه شوند که برای آینده چه برنامه ریزی می خواهند داشته باشند.

وی با اشاره به اینکه می توان امتیازات شهدا را برای جانباختگان حادثه منا در نظر گرفت افزود: جانباختگان این حادثه شهید درجه 2 هستند و امیدواریم که مسئولان امتیازات شهدای جنگ را برای ایشان در نظر بگیرند. این اقدام در روحیه بازماندگان آنها تاثیر قابل توجهی دارد.

این مرجع تقلید با اشاره به اینکه حجاجی که وارد حرم شده ولو اینکه عملی انجام نداده و از دنیا برود حج آنان مقبول است افزودند: امیدواریم که با تدبیر مسئولان آثار سوء برچیده شده و بدون شک این مشکل حل نشدنی است.

آیت الله مکارم ادامه دادند: اگر قرار بود جایزه نوبلی به کسانی که در مدیریت واقعه منا بعد از حادثه تلاش کردند تقدیم می شد باید یک جایزه به شما تعلق می گرفت. شما در رابطه با حادثه منا حداکثر فداکاری و جانفشانی را انجام دادید؛ شب و روز مستمر کار کردن جای تقدیر دارد و همین سبب شد که جنازه‌ها با آبرومندی به کشور باز گردند و تا حدی موجب تسکین خانواده‌های عزادار بشود.

ایشان در خصوص بازگردان پیکر جانباختگان این حادثه بیان کردند: پیکر حجاجی که امکان حمل ندارد نباید منتقل شود و بهتر است که در همان سرزمین به خاک سپرده شود.

* آیت الله نوری همدانی: مدیریت حرمین شریفین به کشورهای اسلامی واگذار شود

«آیت الله العظمی حسین نوری همدانی» در دیدار وزیر بهداشت، با بیان اینکه در اسلام هیچ ارزشی بالاتر از توفیق خدمت به مردم اهمیت ندارد بیان کرد: هر میزان که انسان بتواند خدمت بهتری به مردم بدهد در پیشگاه خداوند در جایگاه بالاتری قرار دارد.

وی با اشاره به اینکه بیمه سلامت برای مردم اقدامی ارزنده بوده است افزود: حضور وزیر بهداشت در مناطق محروم و معالجه بیماران بسیار مهم است.

این مرجع تقلید توجه به اقشار کم درآمد را مورد تاکید قرار داد و افزود: امام راحل توجه به اقشار کم درآمد را مورد تاکید قرار می دادند چرا که یاران صالحان همواره افراد بی بضاعت بوده اند و پیامبران با تکیه بر مستضعفان در برابر طاغوت ها قیام می کردند.

وی با اشاره به اینکه ایادی استکبار تا زمانی که چراغ انقلاب روشن است دست از توطئه چینی بر نمی دارند بیان کرد: تا زمانی که پرچم انقلاب برافراشته است دشمنی آنها ماندگار است.

آیت الله نوری همدانی اتحاد ملت و مسئولان زیرسایه رهبری موجب شده است که دشمنان فکرهای شوم خود را نتوانند اجرایی کنند اظهار کرد: با نهیب مقام معظم رهبری همه آنها را به زانو درآورد و این امر نشان دهنده عظمت انقلاب است.

وی با اشاره به حضور 20 میلیون زائر در ایام اربعین حسینی اظهار کرد: عربستان با همه امکانات خود نمی تواند از عهده 2 میلیون نفر زائر بر بیاید. باید مدیریت حرمین شریفین به کشورهای اسلامی واگذار شود.

این مرجع تقلید با اشاره به اینکه مسجدالاقصی برای کل مسلمانان است تصریح کرد: آن سرزمین متعلق به همه مسلمانان است و باید مسجدالاقصی و حرمین شریفین را در اختیار بگیرند.

وی با بیان اینکه پرونده عربستان سعودی بسیار سنگین است ادامه داد: در این کشور حکومت قبیله ای شکل گرفت در حالی که این شیوه مربوط به زمان جاهلیت است و آنها نوکری آمریکا را کرده و علاوه بر جنبه سیاسی از نظر مذهبی نیز با ما مشکل دارند.

* آیت الله جوادی آملی: حجاج در منا شهید گونه جان باختند

«آیت الله العظمی عبدالله جوادی آملی» دردیدار وزیر بهداشت با بیان اینکه طبق گفته های صورت گرفته مبنی بر اینکه کعبه در اختیار سلطان حرم نیست گفت : ال سعود باید بداند که کعبه همانند اهرام مصر نیست؛ کعبه مطاف و قبله مسلمین است و شب و روز با کعبه کار داریم.

وی با بیان اینکه زندگی ما با کعبه سر و کار دارد اظهار کرد: مرگ و زندگی ما با خانه خدا عجین شده است و ما تا زنده ایم با او هستیم و بعد از مرگ نیز با کعبه هستیم.

این مرجع تقلید گفت: آل سعود که داعیه خادم الحرمین بودن را دارد در روز روشن به کشور مسلمان و فقیر یعنی یمن حمله کرده است. غالب خدمات عربستانی ها را یمنی ها ارائه می کردند و بسیار مردم خوبی هستند و این در حالی است که آنها در روز روشن به این کشور تجاوز کردند.

وی با اشاره به اینکه کعبه در اسارت است و باید آزاد شود، گفت: حجاج در منا شهید گونه جان باختند؛ به جانباختگان واقعه منا گفتند که دیه پرداخت می کنند و باید حقوق این جانباختگان مانند “دیه قتل شبه عمد” لحاظ شود.

استاد حوزه علمیه قم با اشاره به حضور مسلمانان با زبان ها و فرهنگ های مختلف در موسم حج ادامه داد: مسلمانان اعم از حوزویان و دانشگاهیان باید به این فکر باشند که حرمین از دست آل سعود آزاد شده و بین المللی شود.

وی با اشاره به دفن کردن اجساد جانباختگان حادثه منا بیان کرد: انسان است که به زمان و مکان شرف می بخشد؛ قداست روح در سرزمین وحی کم نیست و کسانی که جانباختگانشان در سرزمین وحی به خاک سپرده شدند نگران نباشند.

آیت الله جوادی آملی افزود: باید تلاش و کوشش تا آخرین نفس باشد که پیکر جانباختگان به کشور بازگردانده شود؛ اما اگر میسر نشد بازماندگان نگران نباشند چرا که جانباختگان در سرزمینی ویژه به خاک سپرده می شود و بزرگان بسیار و انبیا در این سرزمین دفن شده اند.

* آیت الله موسوی اردبیلی: عمدی بودن این حادثه بعید به نظر می رسد

«آیت الله العظمی عبدالکریم موسوی اردبیلی» در دیدار وزیر بهداشت درمان و آموزش پزشکی با اشاره به اینکه واقعه منا در اثر بی تدبیری مسئولان سعودی صورت گرفته است بیان کرد: البته عمدی بودن این حادثه بعید به نظر می رسد.

وی با اشاره به بازگرداندن پیکرهای جانباختگان واقعه منا به کشور اظهار کرد: این پیکرها به شکل با شکوهی تشییع شدند و امیدواریم خداوند به بازماندگان ایشان صبر عنایت فرماید.

این مرجع تقلید در بخش پایانی سخنان خود از خدمات وزارت بهداشت و دکتر هاشمی برای رسیدگی به وضعیت حجاج و جانباختگان تقدیر کرد.

** گزارش وزیر بهداشت

دکتر سیدحسن قاضی زاده هاشمی در ابتدای این دیدارها، گزارشی از سفر خود به عربستان سعودی و رسیدگی به جانباختگان واقعه منا ارائه کرد.

به گزارش روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی قم، نکات مهم سخنان وزیر به شرح زیر است:

ــ دولت تلاش کرد که حضور مستقیم درعربستان داشته باشد؛ اما در نخستین روزهای پس از واقعه، همکاری خوبی از سوی سعودی ها صورت نگرفت. عربستان هم به دلیل ایام عید قربان تعطیل بود و ما بعد از پیگیری های مکرر، توانستیم چهار روز بعد از عید به عربستان عزیمت کنیم.

ــ پس از سخنان راهگشای رهبر معظم انقلاب، همان شب جلسه ای سه ساعته با مسئولان عربستان داشتیم و مسائل مختلف در خصوص این حادثه را مورد بررسی قرار دادیم. بعد از آن، قرار بر تحویل جنازه های جانباختگان شد.

ــ سعودی ها در جلسه، علاقمند به گلایه کردن درباره مطالب مطرح شده در رسانه ها بودند. ما نیز در آن جلسه تأکید کردیم که: شما به عنوان میزبان، وظیفه حفظ جان حجاج را داشتید.

ــ عربستان سعودی اعلام کرد که حجاج ایرانی را دفن نکرده است. تاکنون و طی سه پرواز، 300 پیکر به ایران منتقل شده است و 90 پیکر دیگر نیز ظرف روزهای آینده به کشور بازگردانده می شود؛ اما 65 نفر دیگر هنوز مفقود هستند.

ــ ایران تنها کشوری بود که توانست جنازه جانباختگان را به کشور خود باز گرداند؛ اما ممکن است تعدادی از مفقودان، گمنام باقی بمانند و ضروری است که در همان جا دفن شوند.

ــ رایزنی های بسیاری برای دفن نشدن حجاج ایرانی صورت گرفت و از آن زمان به بعد دیگر حاجی دفن نشد و قرار شد که اجسادی که هویت آنها مشخص شده است تحویل شده است و باقی اجسادی که ایرانی بودن آنها مشخص بود نیز تحویل شد تا هویت آنها مشخص شود.

ــ شاید انتقال برخی از اجساد به کشور ممکن نباشد. باید در این خصوص به بازماندگان توصیه شود که با دفن حجاج در سرزمین وحی موافقت کنند.

ــ اصل حادثه برای همه عبرت آموز بود. کشته شدن این میزان از ضیوف الرحمن بی سابقه بوده است و به اعتبار و مدیریت عربستان که میزبان حجاج بود لطمه جدی وارد شد.

ــ سوء مدیریت و کنترل نشدن جمعیت موجب بروز چنین حادثه ناگواری شده است.

ــ بی کفایتی عربستان در واقعه منا مشهود است ولی عمدی در کار نبوده است. عربستان تمام فخر خود را میزبانی از ضیوف الرحمن می داند و بعید به نظر می رسد که عمدی در کار باشد ولی بی کفایتی عربستان مشهود بوده است.

ــ متاسفانه زائران ایرانی در شرایط نامطلوبی قرار گرفتند و این حادثه تبعات خاصی داشت.

ــ در روز اول از بیمارستان ها، سردخانه ها، اجساد، شرایط نگهداری و… بازدید شد. سعودی ها اصرار داشتند که اجساد در مکه دفن شوند اما ما تأکید کردیم که باید اجساد حجاج ایرانی به کشور بازگردانده شوند.

ــ سردخانه پیش بینی شده در منا فقط دارای ظرفیت هزار نفر بود. بنابراین فقط 1000 پیکر در شرایط صحیح نگهداری شد و باقیمانده جنازه ها در سالن های 500 متری و کانتینرهایی با دمای پایین نگه داشته شده بودند و این مسئله شناسایی حجاج را با مشکل روبه رو کرده است.

ــ باید از این واقعه در خصوص اعزام و مدیریت حجاج درس بگیریم و برای جلوگیری از تکرار این واقعه آسیب شناسی لازم را داشته باشیم.

ــ اگر یک ردیف از چادر طرفین حذف میشد اصلا چنین حادثه ای رخ نمی داد.

ــ اگر می گذاشتند در منا ساختمان ساخته شود چنین مشکلی پیش نخواهد آمد. اما آنها به دلایل اعتقادی خود، اجازه ساخت و ساز در منا نمی دهند اما از سوی دیگر در جوار کعبه ساختمان های سر به فلک کشیده ساخته شده است.

ــ عربستان مدعی است که می خواهد 7 میلیون نفر را در موسم حج میزبانی کند!!

ــ در چنین شرایط فعلی، نیازمند فتاوای جدیدی از مراجع تقلید هستیم که موجب سهولت در انجام مناسک حج، وقوف در منا، انجام ترتیب ها و… گردد.

ــ پیش بینی می شود که در سال های آینده 6 تا 7 میلیون نفر به حج بروند، لذا باید برای استقبال روزافزون در خصوص حج چاره اندیشی شودو دقت نظرهای لازم را در داخل کشور داشته و ساختارهای داخلی خود را در خصوص حج بازنگری کنیم.

ــ در خصوص مسائلی نظیر استطاعت بدنی هم باید مراجع تقلید نظرات خود را بیان کنند.

ــ آیت الله فاضل لنکرانی(ره) فتوا دادند که از طبقه سوم نیز امکان طواف وجود دارد و این فتوا بسیاری از مشکلات را در خصوص طواف حل کرد.

ــ ساختار کنونی در مدیریت حج در داخل کشور نیازمند بازنگری است و نسبت به این مسئله اتفاق نظر وجود دارد. شناخت واقعی نسبت به عملکرد دولت عربستان در ایام حج داریم و اگر تمهیدات لازم را خودمان پیش بینی کنیم احترام و اکرام حجاج ما بیشتر مورد توجه قرار خواهد گرفت.

ــ گرم شدن هوا و مسن شدن افراد مستطیع به نظر می رسد که نیازمند این هستیم سهولت بیشتری لحاظ شود.

ــ باید همه راه ها را برای کاهش حوادث مد نظر قرار دهیم و امیدواریم که نظرات مراجع تقلید نیز در این زمینه راهگشا باشد.

ــ ممکن است که نتوانیم در مدیریت سعودی ها اثر گذار باشیم ولی باید در داخل ساختار مدیریت حج تحول داشته باشیم.

ــ در بخش های مختلف حج به ویژه ترتیب اعمال در منا از مراجع تقلید می خواهیم که نظرات خود را، تا جایی که شارع مقدس اجازه می دهد، از نو تبیین کنند.

ــ در خصوص ترتیب اعمال حج راهکارهایی ارائه شده و سهل شدن برخی از امور تا جایی که شارع مقدس اجازه دهد می تواند راهگشا باشد. در این خصوص نیازمند نظرات مراجع تقلید هستیم.