فرصتی برای طهارت (ویژه روز عرفه)

دعا رشته اتّصال انسان با مبدأ هستی و قدرت لایزال الهیست؛ از این رو لذا نمی توان گفت که دعا و عبادات مخصوص ایّام خاصّ می باشند؛ امّا زمان هایی وجود دارد که فرصت ویژه ای برای ارتباط با خداوند از طریق دعا و راز و نیاز است؛ چرا که رحمت خاصّ خداوند در آنها به سوی بندگان سرازیر می گردد و بنده باید تلاش کند خود را در معرض دریافت آن عنایات و رحمت های ویژه قرار دهد. یکی از این روزها، نهم ذیحجّه یعنی روز عرفه است که می توان آن را روز دعا و نیایش نام نهاد. مخصوصاً برای کسانی که توفیق تشرّف به حج و حضور در صحرای عرفات را پیدا کرده اند.
مرحوم شیخ عباس قمی درباره شب عرفه می گوید: «از لیالی متبرّکه و شب مناجات با قاضی الحاجات است و توبه در آن مقبول و دعا در آن شب مستجاب است و کسی که آن شب را به عبادت بسر آورد، اجر و پاداش هفتاد سال عبادت را دارد». وی در رابطه با روز عرفه نیز می گوید: «روز عرفه از اعیاد عظیمه [و بزرگ] است، هر چند به اسم عید نامیده نشده و روزی است که حقّ تعالی بندگانش را به عبادت و طاعت فراخوانده و سفره های جود و احسان خود را برای آنها گسترده و شیطان در این روز تحقیر و رانده شده و خشمناک است».
جایگاه والای روز عرفه، در روایات معصومین (ع) نمود پیدا می کند که به نمونه هایی اشاره می شود:
– برابری با ماه رمضان: امام صادق (ع) فرمودند: «کسی که در ماه رمضان بخشیده نشود، تا سال آینده بخشیده نمی شود، مگر اینکه [روز] عرفه را درک کند».
– دعا و برآورده شدن حاجت: امام صادق (ع) در جای دیگری می فرمایند: «هر دعایی که دوست داری برای خود بخوان و (در دعا کردن) بکوش که آن روز (روز عرفه) روز دعا و درخواست است».
– روز بخشش: در روایت آمده که خدای سبحان به ملائکه در این روز می فرماید: «ای فرشتگان من! آیا نمی بینید بندگان و کنیزان مرا که ژولیده و غبارآلود از اطراف شهرها آمده اند؟ و آیا می دانید آنها چه درخواستی دارند؟ ملائکه می گویند: پروردگار ما! آنها مغفرت می خواهند. پس خداوند می فرماید: شاهد باشید که من آنها را بخشیدم».
– تغییر شقاوت به سعادت: شیخ عباس قمی نقل نموده که امام زین العابدین (ع) در روز عرفه صدای سائلی را شنید که از مردم درخواست کمک می کرد. حضرت خطاب به او فرمودند: «وای بر تو! در این روز از غیر خدا سؤال و طلب کمک می کنی، حال آنکه در این روز برای بچّه هایی که در شکم مادر هستند نیز امید فضل خدا می رود که آنها سعادتمند گردند»!
روز عرفه اوج روزهایی است که در آن دعا و نیایش از موقعیت ویژه و خاصّی برخوردار است، بدین جهت از پیشوایان معصوم (ع) دعاها و سفارش هایی در این روز رسیده که به برخی از آنها اشاره می شود:
– صحیفه سجّادیه: در صحیفه سجّادیه دعایی طولانی(دعای چهل و هفتم) برای روز عرفه از زبان امام سجّاد (ع) نقل شده که در آن هم مهم ترین مسائل اعتقادی و سیاسی مورد اشاره قرار گرفته و هم مسائل عرفانی و اخلاقی با زبان دعا بیان شده است.
– مفاتیح الجنان: در این کتاب دعایی برای شب عرفه و چند دعا برای روز عرفه نقل شده است. دعای اوّل، تسبیحات پیامبر اکرم (ص) با بخشی از آیات و اذکار خاصّ است و دوّمی دعایی از امام صادق (ع) می باشد و سوّمی دعای معروف از امام حسین (ع) است.
– اقبال الاعمال: سیّد بن طاووس برای شب عرفه دو دعا نقل نموده که یکی از آنها نسبتاً طولانی است. همچنین روایتی درباره فضیلت زیارت امام حسین (ع) نقل کرده است که امام باقر(ع) فرمود: «کسی که در شب عرفه زمین کربلا را زیارت کند…، خداوند بلای آن سال را از او دور می کند».آن گاه به فضیلت روز عرفه پرداخته و نقل نموده که روزه آن روز کفّاره گناهان هفتاد ساله می باشد و در آن روز توبه آدم پذیرفته شده است. آن گاه زیارت مخصوصه امام حسین (ع) در این روز را نقل نموده است. وی برای روز عرفه دعایی نیز از پیامبر اکرم (ص) و امام کاظم (ع) نقل نموده و سپس دعای معروف امام حسین(ع) در روز عرفه را آورده است و بعد از آن، دعای امام زین العابدین (ع) در صحیفه سجّادیه را نقل نموده است. آن گاه دعایی از امام صادق (ع) را نقل کرده و سپس دعایی به نام مخزون را نقل کرده و بعد از آن دعای دیگری از امام صادق(ع) را آورده است. آن گاه دعایی را که در برخی کتب دعا دیده نقل می کند و سخن را با دعاهایی در مورد شام عرفه ادامه می دهد.
اوج عظمت دعا از حیث زمان، روز عرفه است و اوج ارزش مکانی اش در آن روز، بعد از کربلا و حرم حسینی، صحرای عرفات است. این معنی را از روایات می توان فهمید:
پیامبر اکرم (ص) فرمودند:« گناهکارترین فرد در عرفات کسی است که از آنجا بازگردد، در حالی که گمان می برد هرگز آمرزیده نخواهد شد.» به راستی فردی که چنین گمانی را در ذهن پرورش دهد، در وادی عرفان و شناخت، این مسئله را درک نکرده است که خداوند «ارحم الراحمین» است و رحمت او بر همه چیز برتری داشته و همه هستی را زیر پوشش دارد . امیر مؤمنان امام علی (ع) نیز فرموده اند: «برخی از گناهان (به گونه ای سنگین است که) جز در عرفات بخشوده نمی شود».
تهیه شده در گروه اعتقادی