سبک زندگی 7-«سستی» بلای جامعه ، مخصوصاً جوانان(2)

باید ها و نباید های امت پیامبر

(صلی الله علیه و آله)

«سستی» بلای جامعه ، مخصوصاً جوانان(2)

قال الرسول (صلی الله علیه و آله) : « أخشی ما خشیت عَلی اُمَتی : کبر البَطن و مُداوِمه النَوم و الکسل و ضَعف الیَقین . بر امت خویش ، بیشتر از هر چیز ، از شکم پرستی و پر خوابی و سستی و بی ایمانی بیمناکم .» (1)

فقر و ناداری

انسان فقیر و جامعه فقیر ذلیل و زبون است، از چشم ها می افتد و برای زندگی خویش توان برنامه ریزی و آینده نگری را ندارد. انسان نیازمند از لحاظ اجتماعی فاقد پایگاه و جایگاه است حتی اگر حرف حقی هم داشته باشد در ابراز آن احساس ناتوانی می کند. علی (ع) می فرماید: « إِنَّ الاْءَشْیَاءَ لَمَّا ازْدَوَجَتْ ازْدَوَجَ الْکَسَلُ وَ الْعَجْزُ فَنُتِجَا بَیْنَهُمَا الْفَقْرَ (3)» ؛آن گاه که اشیاء با یکدیگر جفت شدند، تنبلی و ناتوانی با هم ازدواج کردند و از آنها فقر متولد شد.

فقر زاییده تنبلی و بی حوصلگی و نداشتن روحیه کار و تلاش و سعی و کوشش است، کار سرمایه است و بی کاری سرباره گی.

آفت موفقیت

توفیق رفیقی است که به هر کس ندهند، اگر انسان در زندگی تلاش و تحرک نداشته باشد و بستر سازی و زمینه سازی نکند در امور مربوط به دین و دنیا به جایی نمی رسد. به قول معروف “از تو حرکت از خدا برکت” اگر جوشش و کوشش نباشد رویش و زایش نخواهد بود. توفیق یعنی آماده شدن اسباب برای رسیدن به هدف و مقصود. این واقعیت آن گاه لباس واقعیت می پوشد که آدمی اهل کار و تلاش باشد. علی (علیه السلام) فرمودند: « آفَهُ النُّجْحِ الْکَسَلُ “؛(4)» آفت موفقیت تنبلی است.

نرسیدن به مقصد

برای رسیدن به هدف و مقصود زندگی که همان “حیات طیبه” است، باید از ایمان و عمل صالح کمک گرفت اگر ایمان و باور باشد اما کار و عمل نباشد آدمی به هدف زندگی دست نخواهد یافت. حضرت علی(علیه السلام) می فرمایند: «مَنْ دَامَ کَسَلُهُ خَابَ أَمَلُه (5) » کسی که پیوسته تنبلی کند، در رسیدن به آرزویش ناکام ماند. ونیز فرمودند: «عَدُوُّ الْعَمَلِ الْکَسَلُ (6)؛» دشمن کار، تنبلی است.

افتادن از چشم ها

کسی که روحیه کار و تلاش ندارد و سربار جامعه است از لحاظ اجتماعی فاقد جایگاه است، مردم به او اعتماد ندارند و در نتیجه از شور و مشورت با او می پرهیزند و می گویند اگر او حرفی و طرحی می داشت خودش را از این بدبختی نجات می داد. از این رو او از چشم مردم می افتد.  مولای متقیان علی(علیه السلام) فرمودند :« لَا تَتَّکِلْ فِی أُمُورِکَ عَلَی کَسْلَان؛(7) » در کارهای خود به آدم تنبل، تکیه و اعتماد نکن. و نیز فرموند« لَا تَسْتَعِنْ بِکَسْلَانَ وَ لَا تَسْتَشِیرَنَّ عَاجِزا؛(8)» از آدم تنبل کمک مگیر و با ناتوان مشورت مکن.

این بود نگاهی گذرا به یکی دیگر از هشدارهای اجتماعی که از زبان پیشوایان معصوم بیان شده است، امید است جامعه دینی و مدیریت اجتماعی ما برخوردار از نشاط و طراوت و تلاش و جدیت باشند و از هرگونه سستی و تنبلی و کم کاری و بی حوصلگی دوری گزینند.

1- نهج الفصاحه ، حدیث 109

2- سخنرانی 26/8/82.

3- میزان الحکمه،ری شهری با ترجمه فارسی، ج 11،ص 5184

4و5و6و7و8- همان

حجت الاسلام ظاهری