سونامی سرطان، واژه‌ای عوام‌فریبانه است

به گزارش بیان نیوز، افزایش جمعیت سالمندان از مهم‌ترین عوامل افزایش آمار ابتلا به سرطان است.

بر اساس گزارش سالانه سازمان جهانی بهداشت از میزان شیوع و بروز سرطان در کشورهای مختلف، به‌طورکلی 14 میلیون مرگ‌ومیر ناشی از سرطان در دنیا اتفاق می‌افتد که 60 درصد آن در کشورهای درحال‌توسعه است. بر این اساس می‌توان گفت سبک زندگی و میزان برخورداری از استانداردهای زندگی سالم در ابتلا به سرطان نقش بسیار مهمی دارد. البته این اطلاعات به این معنی نیست که ما در دنیا یا در سطح کشور با سونامی سرطان مواجه شده‌ایم. در حقیقت ورود جامعه به سن پیری و افزایش جمعیت افراد سالمند از مهم‌ترین عواملی است که موجب افزایش آمار ابتلا به سرطان در کشور ما شده است. میانسالی دوره شروع سرطان است و اگر بر اساس چنین روندی پیش رویم تا 15 سال آینده با توجه به افزایش جمعیت میانسال و سالمند در سطح کشور، میزان ابتلا به سرطان چند برابر خواهد شد.

لزوم پرهیز از برخوردهای غیرعلمی

دکتر علی منتظری، رییس پژوهشگاه علوم بهداشتی جهاد دانشگاهی و پژوهشگر پیشکسوت در حوزه ارتقای کیفیت زندگی مبتلایان به سرطان در گفت‌وگو با سیناپرس می‌گوید: اخیرا خبرهایی مبنی بر مواجه‌شدن ایران با سونامی سرطان منتشرشده است. این‌ها واژه‌هایی عوام‌فریبانه است. باید از برخوردهای عوامانه و غیرعلمی به‌شدت پرهیز کرد. این اصطلاحات خیلی خوشایند جامعه علمی نیست. مطرح‌شدن واژه‌ها و عبارتی مانند سونامی سرطان در ایران هیچ مبنای علمی ندارد و بیشتر روشی برای بازی با افکار عمومی است. ما در زمینه سرطان‌شناسی رشته‌ای تخصصی به نام همه‌گیرشناسی سرطان را داریم. طبیعی است که برای داشتن تصویر روشنی از شیوع و بروز سرطان باید به گزاره‌های آماری شیوع و بروز نگاه دقیقی داشته باشیم.

مطرح‌شدن واژه‌ها و عبارتی مانند سونامی سرطان در ایران هیچ مبنای علمی ندارد و بیشتر روشی برای بازی با افکار عمومی است.

وی می‌افزاید: شیوع عبارت است از کل بیمارانی که در گذشته و حال به سرطان مبتلا بوده و هستند. بروز عبارت است از ابتلا به سرطان در یک دوره زمانی خاص که معمولا یک دوره زمانی یک‌ساله است. در حقیقت بروز بیماری نشان‌دهنده مبتلایان جدید است. اگرچه تعداد مبتلایان به سرطان در همه دنیا در حال افزایش است اما در کشور ما در بسیاری از موارد چنین افزایشی دیده نمی‌شود و چنانچه در مواردی شاهد افزایش شمار مبتلایان به سرطان در کشور باشیم خیلی غیرمعمول نیست. حتی در بعضی از انواع سرطان‌ها تعداد مبتلایان در کشور ما در مقایسه با دیگر کشورها یا آمار جهانی به‌مراتب پایین‌تر است. در بعضی از انواع سرطان‌ها تعداد مبتلایان به این بیماری در کشور در مناطق خاصی از کشور بیشتر است. برای مثال سرطان مری در یک خط جغرافیایی خاص در مقایسه با دیگر مناطق دنیا شیوع بیشتری دارد که برای این موضوع در منابع معتبر علمی دلایل خاصی از سوی محققان ایرانی ارائه‌شده است؛ بنابراین می‌توان گفت ارائه نظراتی از سوی افراد فاقد صلاحیت علمی در این زمینه و همچنین برخورد عوامانه با این موضوع موجب شده است تا حدی در زمینه ابتلا به سرطان بعضی اصطلاحات خاص مطرح شود که موجب نگرانی افراد شده است.

رییس پژوهشگاه علوم بهداشتی جهاد دانشگاهی تأکید می‌کند: فقط از طریق مراجعه به منابع معتبر می‌توان آمار دقیقی در این زمینه ارائه کرد و این آمار را با آمار ارائه‌شده از سوی دیگر کشورها مورد مقایسه قرارداد. خوشبختانه ثبت سرطان در کشور ما از سال 1368 به‌صورت قانون به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده است و باید این کار در کشور انجام می‌شد؛ اما به دلایل مختلف از کمبود بودجه تا عدم وجود زیرساخت‌های مناسب و عدم توجه به اهمیت این موضوع روند ثبت سرطان در کشور مدت‌ها به تأخیر افتاده بود که خوشبختانه اکنون مسئولان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به‌ویژه معاون تحقیقات و فناوری به این امر اهتمام جدی داشته‌اند و بر این اساس دکتر کاظم زنده‌دل از سوی دکتر ملک‌زاده به‌عنوان مسئول برنامه ملی ثبت سرطان در کشور منصوب‌شده است.

از ثبت سرطان تا ارزیابی برنامه‌ها

دکتر کاظم زنده‌دل، مسئول برنامه ملی ثبت سرطان در کشور در گفت‌وگو با سیناپرس در تشریح این برنامه می‌گوید: برنامه ملی ثبت سرطان در کشور برنامه‌ای پنج‌ساله است. با توجه به برنامه ملی کنترل سرطان در وزارت بهداشت، یکی از مهم‌ترین الزامات این برنامه جمع‌آوری شواهد و اطلاعات دقیق از وضع سرطان در کشور است. برنامه ثبت سرطان جمعیتی در کشور اکنون در مراحل ابتدایی است و اغلب آمارها بر اساس مستندات بیمارستان‌ها در این برنامه ثبت می‌شود؛ اما در مورد سرطان پستان با توجه به وجود امکاناتی برای تشخیص بیماری گزارش‌های ارائه‌شده مبتنی بر اطلاعات ثبت‌شده قابل‌اعتمادتر است. بر این اساس سالانه حدود 10 هزار نفر در کشور به سرطان پستان مبتلا می‌شوند که حدود 3500 نفر در اثر ابتلا به این بیماری فوت می‌کنند. اکنون 40 تا 50 هزار نفر در سطح کشور به سرطان پستان مبتلا هستند که این تعداد بیماران یا در حال درمان هستند یا این‌که از سال‌های قبل به این بیماری مبتلا بوده‌اند و اکنون با عوارض این بیماری به زندگی ادامه می‌دهند. گروهی نیز به‌طور کامل درمان شده‌اند و دوره‌های تکمیلی درمان را پشت سر می‌گذارند. برنامه ملی کنترل سرطان از بخش‌های مختلف پیشگیری، تشخیص زودرس، تشخیص و درمان انواع سرطان‌ها و ارائه مراقبت‌های تسکینی به بیماران تشکیل‌شده است. ثبت سرطان اساسی‌ترین بخش این برنامه است و اطلاعات ثبت‌شده در این زمینه در تعیین اولویت‌ها و ارزیابی وضع اثربخشی برنامه‌های کنترل سرطان و همچنین تحقیقات ایپدمیولوژیک و بالینی سرطان کاربردهای فراوانی دارد.

دبیر شبکه ملی تحقیقات سرطان در ادامه می‌افزاید: با توجه به آمارها و هشدارها نسبت به افزایش سرطان در ایران زمان آن رسیده است که با تغییر در سبک زندگی و برنامه غذایی نسبت به پیشگیری از ابتلا به این بیماری اقدام کنیم. تغییر در سبک زندگی، انتخاب برنامه غذایی سالم و همچنین ورزش و تحرک کافی می‌تواند احتمال ابتلا به سرطان را کاهش دهد. همچنین انجام معاینات دوره‌ای به‌منظور اطلاع از وضع سلامت از اهمیت بسیاری برخوردار است. بسیاری از بیماری‌های سرطانی در صورت تشخیص در مراحل اولیه قابل‌درمان و پیشگیری است. در راستای توجه به اهمیت افزایش آگاهی افراد در زمینه ابتلا به انواع سرطان اقدامات مؤثری در این زمینه انجام‌شده است که ازجمله این اقدامات می‌توان به تشکیل کمپین صورتی اشاره کرد. این کمپین باهدف آگاهی زنان به برنامه‌های در نظر گرفته‌شده در زمینه تشخیص و درمان سرطان پستان تشکیل شد که موجب شد بسیاری از شرکت‌کنندگان به‌طور نسبی با سبک زندگی سالم آشنا شوند و با استفاده از روش‌های مبتنی بر پیشگیری از ابتلا به این بیماری خود را برای مقابله با این بیماری آشنا کنند. در کشور آمریکا از هر خانمی هشت خانمی که عمر طبیعی داشته باشد یک نفر به سرطان مبتلا می‌شود. این در حالی است که در کشور ما از هر 15 تا 20 خانم ایرانی به‌شرط برخورداری از طول عمر کافی یک نفر به سرطان مبتلا خواهد شد. به‌عبارت‌دیگر تعداد قابل‌توجهی از خانم‌ها از سن 30 تا 40 سالگی در معرض ابتلا به سرطان پستان هستند. بدون تردید روش‌های پیشگیری می‌تواند نقش مهمی در کنترل تعداد مبتلایان به این بیماری و همچنین تشخیص و درمان به‌موقع داشته باشد.

اکنون روش‌های درمانی پیشرفته در کشور در سطح بالایی ارائه می‌شود. عضو هیأت علمی انستیتو کانسر بیمارستان امام خمینی با اشاره به این موضوع می‌گوید: البته باید توجه داشت اگر جمعیت کنونی از باروری فاصله بگیرد، تعداد فرزندان خانواده‌ها کاهش پیدا کند و سبک تغذیه سالم رعایت نشود در این شرایط عوامل خطر افزایش خواهد یافت که به‌موجب آن آمار مبتلایان به سرطان پستان در کشور افزایش‌یافته و نگرانی‌ها در این زمینه تشدید خواهد شد.