عناصر فتح خرمشهر را ضمیمه دیپلماسی امروز کنید

واقعه خرمشهر اگر چه از نمای دور برای ملت، فاخر و هیجان‌آور است ولی از نزدیک به یک معجزه‌ بزرگ شبیه می‌باشد. دشمن در روزهای اول جنگ، با احاطه کامل بر بخش اعظمی از مرزهای ما و پیشروی به داخل عملاً ایران را با یک بحران شدید استراتژیک مواجه ساخت. تحلیل عراق از اوضاع ایران اینگونه بود که ایران را فاقد نیروی مسلح مدافع مرز می‌دانست و از سویی وضعیت نابسمان اداری و اجتماعی داخل، او را بر تصمیم خود مصمم‌تر کرد و از آن طرف هم حمایت امریکا و شوروی و ناتو و ورشو – پیمان اروپای‌شرقی و کشورهای بلوک کمونیست – بود و همچنین دولت‌های عربی منطقه که پول و سلاح و امکانات و مشاور نظامی در اختیار دولت بغداد قرار می‌دادند. به طور کل دنیا پشت سر عراق و ایران یکه و تنها در میدان نبرد بود؛ ایرانی که حتی در زمینه‌ تأمین امکانات مالی، نیروهای مسلح، پول و سلاح و امکانات و مشاور نظامی، زیر خط فقر به سر می‌برد.

مقاومت ، یک سیلی بزرگ به دشمن
خرمشهر اولین و کلیدی‌ترین نقطه هدف‌گیری دشمن بود. نقشه‌ای کلان در ورای این هدف‌گیری به چشم می‌خورد که در اصل توسط امریکا و شوروی طراحی شده بود و آن اینگونه بود که پس از خرمشهر، اهواز و سپس دزفول و در نهایت خوزستان را از ایران جدا کنند و سپس میز مذاکره‌ای طراحی کرده و ایران را از موضع ضعف به پای این میز مذاکره بکشانند و با دستانی پر به چانه‌زنی مشغول و منابع نفتی کشور را به ازای خوزستان از ایران بگیرند.

در نخستین گام، نیروهای عراقی با پیشروی
14-13 کیلومتری به نزدیکی اهواز رسیدند اما در حمله به خرمشهر و عبور از آن دچار یک مانع بزرگ شدند. انقلاب اسلامی تازه در آنجا خود را به نمایش گذاشت و نیروهای مردمی به همراه سپاه پاسداران و ارتش همچون کوهی استوار در مقابل دشمن ایستادگی و مقاومت کردند و به گونه‌ای این مقاومت یک سیلی بزرگ به دشمن به حساب آمد ولی کماکان هزاران کیلومتر خاک کشور در تصاحب نیروهای بعثی بود و همین عاملی برای غمگین بودن مردم شده بود. رهبر معظم انقلاب در این باره می‌فرمایند: «بنده در ماه‌های اول جنگ، در همان مناطق بودم، هم وضع مردم و هم وضع نیروهای مسلح را می‌دیدم. نیروهای مسلح، عازم و جازم بودند اما غم سنگینی بر دلشان نشسته بود. به‌تدریج عظمت نیروهای مردمی خود را نشان داد. سپاه پاسداران به‌سرعت خود را سازماندهی کرد و نیروهای مردمی و بسیج مردمی به تدریج سازمان پیدا کردند، یعنی جوهر انقلاب و ایمان در این میدان خطر، خود را در اراده و عمل و قدرت مدیریت انسان‌ها نشان داد.»
کم‌کم نقشه متصور شده از اهداف عراق از این حمله به منصه ظهور رسید و پس از پیشروی‌های عراق در خاک کشور، دولت عراق از طریق سازمان‌های بین‌المللی همچون سازمان ملل بر ایران فشار می‌آورد که باید جنگ و مقاومت را متوقف سازید و با عراق مذاکره کنید.

اراده قوی و نشاط همه جانبه
در چنین شرایط حساسی، دشمن بسیار پرتوان و با دستانی قدرتمند درصدد است تا ایران ضعیف که دچار بحران عمیق استراتژیک شده را به پای میز چانه‌زنی مذاکره بکشاند و از ضعف نیروی مقابل خود بهره‌برداری کرده و دستاوردهای بزرگ را نصیب خود کند. فشارهای رسانه‌ای فراوان که هم از داخل و از هم بیرون هدایت می‌شد و سفرهای پیاپی هیئت‌های بین‌‌المللی برای قانع کردن امام برای توقف جنگ و رفتن به پای میز مذاکره، راهی پیش نبرد و امام با الهام از همان بینش روشن، ایمان راسخ، توکل به خدا و قدرت اراده ایستاد و گفت: اگر ما توانستیم سرزمین‌های خود را پس بگیریم، آن‌گاه وقت مذاکره است، امروز وقت مذاکره نیست، عملاً هم همین‌طور شد.
رهبر معظم انقلاب در این باره می‌فرمایند: «آن روز اگر مذاکره صورت می‌گرفت – که یک عده از سیاسیون، همان روز به امام فشار می‌آوردند که بنشینید مذاکره کنید – مطمئناً عراق از بخش عمده خاک ما خارج نمی‌شد و تا امروز خوزستان و خرمشهر و شاید بسیاری از مناطق دیگر همچنان زیر چکمه نیروهای متجاوز بیگانه بود اما امام ایستاد. منطق امام این بود که وقتی متجاوز در خاک ماست و با دست پُر ما را تهدید می‌کند، ما مذاکره نمی‌کنیم. مذاکره آن وقتی صورت می‌گیرد که دشمن از تمام خاک ما خارج شود.»
با وجود اینکه حداقلی‌ترین امکانات شامل حال نیروهای مقاوم خرمشهر نبود و به گونه‌ای نیروهای ما از کمترین امکانات مادی برخوردار نبودند و حتی از تهیه چند قبضه خمپاره یا سیم خاردار و گلوله و آرپی‌جی عاجز بودند، آن چیزی که در این جنگ تانک و تن توانست سرنوشت خرمشهر و از آن مهم‌تر سرنوشت جنگ را تغییر دهد و نقطه عطفی در تاریخ پیروزی انقلاب اسلامی شود، عبارت بود از یک اراده قوی و نشاط همه‌جانبه برخاسته از ایمان و آگاهی. اینکه امام(ره) فرمودند «خرمشهر را خدا آزاد کرد» دقیقاً اشاره به همین قضیه دارد.
شاید تلخی جریان خرمشهر به روزی است که آنجا به اشغال دشمن در می‌آید ولی باز هم اگر نگاه کنیم عبرتی در آن نهفته است که به این تلخی حلاوتی می‌بخشد و اینکه جوانان مؤمن و انقلابی و نیروهای مردمی، 34 روز مقاومت دلیرانه‌ای را با کمترین امکانات، در برابر نیروهای بعثی‌ داشته‌اند، حال آنکه ارتش کویت نتوانست حتی یک ساعت در مقابل آن دوام آورد و این همان شیرینی‌‌ای است که با وجود اشغال خرمشهر، تمام معادله دشمن را به هم ریخته بود و تصور دشمن از داخل کشور را تغییر داد. حلاوت افزون‌تر در عملیات بیت‌المقدس و در پی تدبیر و روشن‌بینی برخاسته از توکل، ایمان و الهام از فرهنگ علوی و عاشورایی نیروهای مسلح که با استفاده از همه امکانات بدون هدر دادن آنها و تکیه بر ظرفیت‌های درونی کشور رخ داد. صدام در مشورت با افسران مصری و فرانسوی به این نتیجه رسیده بود که خرمشهر دیگر مال او است و هیچ نیرویی نمی‌تواند آن را پس بگیرد و اعلام داشت اگر کسی توانست خرمشهر را پس بگیرد، کلید بصره راه به او خواهد داد. این اوج اعتماد به نفس صدام را نشان می‌داد و از آن مهم‌تر هیچ کسی در دنیا احتمال آزادسازی خرمشهر از دستان بعثی‌ها را نمی‌داد و پس از آزادسازی نیز کسی این قضیه را باور نمی‌کرد که حتی پس از اعلام خبر آزادسازی خرمشهر تا چند روز خبرگزاری‌های مطرح دنیا حاضر به انتشار این خبر نشدند ولی این اتفاق رخ داده بود و دنیا بدان اذعان کرد. در این عملیات، رزمندگان ما بیش از 15 ‌هزار اسیر عراقی گرفتند.

بهانه‌گیری و بزرگ جلوه‌دادن دشمن
موضوعی که در خلال آزادسازی خرمشهر بسیار به چشم می‌خورد این است که برخی با همه توان خود ایستاده بودند و حتی حاضر نبودند در راستای منافع نظام و انقلاب قدمی بردارند بلکه تنها بهانه‌گیری و بزرگ جلوه دادن دشمن بود که از رفتار و گفتار آنها دریافت می‌شد و درصدد بودند هرچه زودتر امام جنگ را به اتمام رساند. مقام معظم رهبری می‌فرمایند: «اگر اراده قوی و مصمم و ایستادگی امام نبود، مطمئناً جنگ جز با پیروزی دشمن تمام نمی‌شد. همین نفس‌های خبیثی که آن روز این وسوسه‌ها را در کشور می‌دمیدند، امروز هم بعضی‌شان سر بلند کرده‌اند و همان حرف‌ها را تکرار می‌کنند و می‌گویند چرا بعد از فتح خرمشهر آتش‌بس را قبول نکردید؟!»
عطف به این قضیه تاریخی، امروز اوضاع کشور تحت تأثیر مذاکرات هسته‌ای قرار گرفته و با تغییر دولت شدت فشارها بر نظام در راستای مذاکره کردن با غرب فزونی یافت. هرچند رهبر معظم انقلاب نیز در اوان کار عدم‌خوشبینی خود را نسبت به این مذاکرات با صراحت بیان داشت و موضوع هسته‌ای را یک بهانه خطاب کردند ولی هستند کسانی که منافع خود را در این مذاکرات می‌بینند و تشنگی از برای رابطه با امریکا را می‌توان کاملاً در چهره آنها مشاهده کرد. این جریان فشار برای تسلیم در برابر غرب، در طول زمان‌ها بوده است و نه تنها قدمی در راستای منافع نظام بر‌نمی‌دارد بلکه اضمحلال و ناکامی شخصیت خویش را نیز حاصل می‌کند. به هر حال آنچه می‌توان از این واقعه تاریخی آزادسازی خرمشهر به عنوان عبرت به نسل امروز دولتمردان انتقال داد این است که به جای نق زدن و ابراز ناتوانی، روحیه مقاومت، ایمان و اتکا به ظرفیت‌های داخلی را در ملت زنده نگه دارند و از تهی کردن دل‌های مردم پرهیز کنند که شیوه مقاومت و ایمان و توکل است که انقلاب را تا به امروز در سراشیبی‌ها و تندی‌های تاریخ خود محفوظ داشته است.
دشمن راز نصرت و ظفرمندی ما را در خرمشهرها به چشمان خود دیده است و می‌فهمد و می‌داند که اگر ملت پرچم اسلام و ایمان را برافراشته نگهدارند، در همه میدان‌ها پیروز خواهند شد، بنابراین سعی کردند این پرچم را سرنگون کنند. امروز همه تلاش امریکا و دستگاه و جبهه استکبار این است که عنصر قدرت، قوت و مقاومت را از ما بگیرد، یعنی می‌خواهد ایمان و اتکا به نفس و امید و اتحاد را در ما تضعیف کند.

تاریخ گواه بسیاری از مسائل است
نکته پایانی اینکه امروز متأسفانه عده‌ای شروع به مأیوس کردن مردم از مقاومت کرده‌اند و دائماً غولی بزرگ از دشمن جلوی دیدگان مردم متصور می‌کنند و ندای «ما نمی‌توانیم» و هضم شدن در هاضمه استکبار همچون کشورهای دیگر دنیا را با بنگاه‌های اطلاع‌رسانی خود و از طریق تریبون‌هایی که در دانشگاه‌ها تشکیل می‌شود به گوش مردم می‌رسانند. تاریخ گواه بسیاری از مسائل است. خوشی‌ها و ناخوشی‌ها، افتخارات و ننگ‌ها را ثبت می‌کند. باشد که همیشه در پهنه ورق‌های تاریخ انقلاب، افتخار باشد ولی مسئولان به این امر توجه کافی داشته باشند که نسل فردای کشور چه چیزی را از اوضاع امروز خواهند خواند و در کلاس‌های درس چه چیزی تدریس خواهد شد؟ و شاید همین نکته فانوس عمل باشد تا وسوسه‌های شیطانی برخی گروه‌ها و جریانات سیاسی، راه را در برابر دولت و دولتمردان منحرف نگرداند و با تدبیر انقلابی، تنها منافع نظام و انقلاب باشد که در رفتار و عمل مشاهده می‌شود و یادمان باشد تاریخ انقلاب می‌گوید که در خرمشهر نیروهایی مقاومت می‌کردند که حاضر بودند زمین باز شود و آنها را ببلعد ولی این ننگ عقب‌نشینی را به نام آنها در تاریخ ثبت نکنند.

نویسنده : فرهاد نظریان‌سامانی