چرا حجاج خلاف جهت عقربه‌های ساعت طواف می کنند؟

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی بیان گلپایگان؛ به نقل از پایگاه اطلاع رسانی حج، احکام و دستورهای اسلامی هر یک راز و رمزهایی دارد که دستیابی به آن‌ها انسان را در اعتقادات دینی قوی‌تر و راسخ‌تر می‌سازد، بسیاری از این اسرار و معارف از زبان معصومین علیهم‌السلام در روایات و احادیث دینی نقل شده و برخی نیز به تدریج با گسترش علم و دانش بشری کشف شده است.

بر اساس این گزارش، در این میان مناسک و اعمال حج یک مجموعه رمزآلود است که هر یک از فروع آن دارای اسرار نهفته‌ای است؛ یکی از احکام حج آن است که حاجی باید در هنگام طواف جانب چپ بدنش به سمت کعبه باشد. سمت چپ قرار دادنِ کعبه یکی از واجبات طواف است که ترک عمدی یا سهوی آن موجب باطل‌شدن طواف می‌شود.

این گزارش تاکید می‌کند: عالمان علوم دینی و تجربی هر یک فلسفه و اسرار خاصی را برای آن برشمرده‌اند؛ برخی گفته‌اند: علت اینکه کعبه باید در جانب چپ طواف‌کننده باشد آن است که این حالت ناظر به این حقیقت است که فرد می‌باید با توجه به معنا و حقیقت طواف، سمت چپ بدن خویش را که نماد اعتقاد و عملکرد اصحاب شمال (یسار) است، به طرف کعبه محصور و محدود کند و راه را بر بینش و روش باطل شیطان ببند. [۱]

این گزارش می‌افزاید: از برخی احادیث استفاده می‌شود که سمت چپ، نماد دشمنی و مخالفت با ولایت اهل بیت علیهم‌السلام محسوب می‌شود، مانند این حدیث که که در ذیل آیه «هُمْ أَصْحابُ الْمَشْأَمَهِ» (سوره بلد، آیه ۱۹) بیان گردیده که می‌فرماید: «الْمَشْأَمَهُ أَعْدَاءُ آلِ مُحَمَّد: اصحاب شمال، دشمنان آل محمّد علیهم‌السلام هستند» (تفسیر القمی، ج ۲، ص ۴۲۳) و نیز روایت شده است که رسول خدا خطاب به نقض‌کنندگان عهد فرمودند: «أَخَذْتُمْ بَعْدِی ذَاتَ الشِّمَالِ وَ ارْتَدَدْتُمْ عَلَی أَعْقَابِکمْ الْقَهْقَری: شما بعد از من به سمت چپ منحرف شده و با سیر قهقرایی، به بینش قبل از هدایت خود بازمی‌گردید.» (امالی، شیخ طوسی، ص ۹۴)

این گزارش تاکید می‌کند: برخی دیگر گفته‌اند که علت آن که سمت چپ باید به سمت کعبه باشد آن است که طواف ملائکه در بیت‌المعمور به سمت چپ است یا به این دلیل است که گردش اجزای تمام اشیا و اجرام آسمانی به سمت چپ است و یا این که جهت طواف به سمتی است که قلب انسان در آن سمت است؛ چون کعبه قلب زمین است. [۲]

بر اساس این گزارش، برخی محققان با بررسی عوامل فیزیکی علل دیگری را در این باره طرح کرده‌اند از جمله اینکه حسین اردکانی، دکترای علم فیزیک و از شاگردان پروفسور حسابی می‌گوید: هر آنچه در شارع مقدس وجود دارد دارای مبنای علمی است به طوری که در اعمال حج آمده است که جهت حرکت برای طواف به سمت چپ و خلاف جهت عقربه‌های ساعت باشد یا اینکه اکثر مراجع تقلید می‌گویند که بهتر است در ناحیه در خانه خدا تا مقام ابراهیم طواف انجام شود.

این گزارش می‌افزاید: تمام اینها از نظر علم فیزیک قابل اثبات است، در نیمکره شمالی که خانه خدا واقع شده است وقتی هر ذره یا جسمی خلاف جهت عقربه‌های ساعت بچرخد، پنج نیرو به آن وارد می‌شود که جمع این نیروها و انرژی‌ها به سمت داخل است. در بحث طواف هم همین است، ذرات در اینجا انسان‌ها هستند و مجموع این نیروها نیز به سمت مرکز که همان خانه خداست هدایت می‌شود.

این گزارش تاکید می‌کند: اگر در طواف، چرخش به سمت راست انجام می‌شد در علم فیزیک آمده است که گریز از مرکز رخ می‌داد و طبق قانون فیزیک ذرات که در اینجا انسان‌ها هستند به سمت بیرون پرتاب می‌شدند و نیروی آنها به سمت مرکز که همان خانه خداست هدایت نمی‌شد؛ حالا اگر خانه خدا در نیمکره جنوبی واقع می‌شد حتماً در دین ما تأکید بر این می‌شد که باید در جهت عقربه‌های ساعت یعنی به سمت راست، طواف خانه خدا انجام شود.

بر اساس این گزارش، درباره تأکید بر طواف بین در خانه خدا و مقام ابراهیم باید گفت هر جسم متحرکی که حرکت دورانی دارد اگر شعاع کم شود، سرعت آن به طور ناخودآگاه زیادتر می‌شود و تمایل و تمرکز آن به سمت داخل و مرکز بیشتر می‌شود به همین دلیل اکثر مراجع می‌گویند که در این فاصله طواف خانه خدا انجام شود چون با این تمرکز، صعود و عروج رخ می‌دهد.