عراقچی: متن «برجام» بیش از 20 صفحه و ضمائم‌اش از 50 صفحه بیشتر است/به دنبال توافق خوب هستیم/تا پایان هفته آینده پرانتزها به حداقل می‌رسد

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی بیان گلپایگان؛ سید عباس عراقچی امشب (سه‌شنبه) در برنامه گفت‌وگوی ویژه شبکه دوم سیما به تشریح مذاکرات جاری در نیویورک در راستای تدوین پیش نویس برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) پرداخت.

وی گفت که مذاکرات جاری در نیویورک به اتمام رسیده و 4 روز کاملاً فشرده با طرف مقابل درباره نگارش متن پیش نویس نهایی را پشت سر گذاشتیم و دور بعدی هفته آینده در وین از سر گرفته خواهد شد.

عراقچی با بیان اینکه از روز اجرای توافق جامع تحریم‌ها لغو می‌شود، گفت: روزی که برنامه توافق جمع بندی شده و نهایی شود هر دو طرف باید اقداماتی انجام دهند که آماده اجرا شود.

وی افزود: در حال حاضر کنگره آمریکا دخالت می‌کند و در حال تصویب لایحه‌ای هستند که ممکن است اجرایی شدن توافق را مقداری به عقب بیندازد. روزی که توافق به دست می‌آید تا روزی که همه طرف‌ها آماده اجرا شوند ممکن است فاصله‌ای باشد. در این فاصله هر دو طرف آماده خواهند شد برای اجرای تعهداتی که بر عهده گرفته‌اند.

عراقچی ادامه داد: ما تعهداتی که در خصوص اعتمادسازی داریم یکسری مقدماتی دارد، آژانس باید مطلع شود، استقرار یابد و برخی اقدامات اولیه انجام شود و آنها هم باید در قوانین، آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های خود را تغییر دهند که به روزی برسیم که در آن روز اعلام خواهیم کرد امروز توافق اجرایی خواهد شد. در همان روز همزمان اقدامات ما شروع خواهد شد و تحریم‌ها هم همان روز لغو خواهد شد.

معاون وزیر خارجه عنوان کرد: آنها در ابتدای توافق تحریم‌های خود را لغو خواهند کرد و اجرایی شدن این لغو در روزی خواهد بود که توافق توسط هر دو طرف اجرا خواهد شد. برای اینکه اقدامات ما نیاز به مقدماتی دارد. آنها در روز توافق اعلام خواهند کرد که تحریم‌های خود را لغو خواهند کرد.

وی گفت: در روز اجرایی شدن، تصمیمات دو طرف اجرا خواهد شد.

عراقچی درباره اینکه گفته می‌شود لغو تحریم‌ها فقط تحریم‌های اقتصادی و مالی مرتبط با برنامه هسته‌ای ایران را شامل می‌شود، گفت: این یک سوء تفاهمی است که نسبت به توافق ژنو ایجاد شده است. اگر متن توافق ژنو را ملاحظه کنید عنوان می‌کند تمامی تحریم‌های مرتبط با هسته‌ای لغو خواهد شد و دسترسی‌های ایران به بازارهای مالی، تجاری، انرژی و فناوری ایجاد خواهد شد. این امتیاز اضافه‌تری است که 1+5 در مذاکرات ژنو برای ایران قائل شدند.

معاون وزیر خارجه اضافه کرد: این در توافق نهایی هم رخ می‌دهد. ذر ابتدا لغو تمام تحریم‌های اقتصادی و مالی را خواهیم داشت و در عین حال دسترسی ایران به بازارهایی که ذکر شد از جمله بازارهای انرژی، مالی و تکنولوژی ایجاد می‌شود و همکاری‌ها با ایران هم در زمینه هسته‌ای از جمله در زمینه ایجاد نیروگاه‌های جدید، تحقیقاتی، آب شیرین‌کن‌های هسته‌ای و … صورت می‌گیرد و کشورها تشویق می‌شوند که با ایران همکاری هسته‌ای داشته باشند و 1+5 به تدریج وارد همکاری‌های هسته‌ای با ایران خواهند شد.

وی ادامه داد: در حوزه اقتصادی نیز علاوه بر رفع تحریم‌ها، دسترسی‌های ایران را بیشتر کرده و بازارهایی را برای ایران باز کرده و سرمایه‌گذاری را تشویق و اعتبارهای صادراتی را ایجاد و تشویق می‌کند. این مکمل و اضافه بر رفع تحریم‌هاست که هم در توافق ژنو بود و در توافق نهایی نیز خواهد آمد.

عراقچی درباره لغو تحریم‌های یکجانبه و چندجانبه نیز اضافه کرد: در توافق ژنو هم آمده تحریم‌های چندجانبه و یک جانبه و در توافق کنونی نیز تمام تحریم‌های چندجانبه و یک جانبه مدنظر است و اینها لغو می‌شوند.

معاون وزیر خارجه گفت: تحریم‌های اقتصادی و مالی در مرحله اول برداشته خواهد شد.

*بیانیه لوزان بیانیه مطبوعاتی بسیار مختصر

وی درباره اینکه در بیانیه لوزان عبارت لغو تحریم‌های ملی وجود ندارد، گفت:بیانیه لوزان بیانیه مطبوعاتی بسیار مختصری است. در آنجا اشاره شده تمامی تحریم‌ها، تمامی تحریم‌ها از نظر ما تحریم‌های یکجانبه و چندجانبه خواهد بود که از سوی آنها اعمال شده و در متن توافق نهایی مشاهده خواهید کرد که تمام تحریم‌های اتحادیه اروپا، آمریکا اعم از کنگره، دستورات اجرایی رئیس جمهور و تحریم‌های شورای امنیت هم مدنظر قرار گرفته و همه برداشته خواهد شد.

عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته‌ای در پاسخ به این پرسش که قید جزییات تحریم‌ها در توافق نهایی بهتر نیست تا مانع از بهانه‌جویی طرف مقابل شود؟ گفت: در متن توافق نهایی و چیزی که الان در حال نگارش هستیم، ذکر شده  و انشاءالله با جزییات ذکر خواهد شد.

عراقچی افزود: بیانیه مطبوعاتی لوزان کلیتی بود از آنچه که اتفاق می‌افتد. یک صفحه و نیم بیشتر نیست که مقداری از آن مقدمات است. ولی توافق نهایی که خواهیم داشت بالای 20 صفحه اصل توافق و بالای 50 صفحه ضمائم خواهد داشت.

* در لوزان به مجموعه‌ای از راه‌حل‌ها رسیدیم

وی در پاسخ به این سؤال که شما الان روی متن لوزان کار می‌کنید یا توافق ژنو؟ عنوان کرد: ما در لوزان متنی نداریم، در لوزان در آخر سر یک بیانیه صادر شد. در لوزان به مجموعه‌ای از راه‌حل‌ها رسیدیم، راه‌حل‌هایی که در مذاکرات مفصل چندین ساعته بین وزرای خارجه بحث و مورد توافق واقع شد. ما الان می‌دانیم که در لوزان به این راه‌حل‌ها رسیدیم که در فردو، نطنز و … چه اتفاقی صورت خواهد گرفت، نظارت‌ها چگونه خواهد بود، رفع تحریم‌ها چگونه خواهد بود، سر قطعنامه‌های شورای امنیت چه خواهد آمد. الان در مرحله‌ای هستیم که این راه‌حل‌ها را مکتوب کنیم.

معاون ظریف اضافه کرد: در لوزان یک بیانیه مطبوعاتی یک و نیم صفحه صادر شد، این بیانیه هیچ متن خاصی نیست که ملاک ما قرار گیرد، فقط اعلام کرده که این راه‌حل‌ها وجود دارد و اشاره‌ای به این راه‌حل‌ها کرده است. آنچه الان روی آن کار می‌کنیم، براساس راه‌حل‌هایی است که در لوزان به آن رسیدیم. مختصر و تیتر آنها در بیانیه مکتوب شده است.

وی گفت: ما یکسری کاغذهایی که در لوزان در خصوص راه‌حل‌ها روی آن کار کرده بودیم را داریم به متن یک توافق تبدیل می‌کنیم.

معاون وزیر خارجه درباره اظهارات اخیر آمریکایی‌ها از جمله صحبت‌های جان کری درباره بازرسی‌های علی الابد گفت: نمی‌دانم چرا فضاسازی روانی که طرف مقابل ما به خصوص طرف آمریکایی انجام می‌دهد اینقدر راحت در ایران پذیرفته و منعکس می‌شود و سر و صدا به پا می‌کند.

عراقچی ادامه داد: حتی بدون توافق ژنو بحث بازرسی‌ها وجود داشته است. ما به عنوان عضو ان.‌پی‌.تی قبول کردیم تمام تاسیسات هسته‌ای را در معرض بازدیدهای آژانس قرار دهیم و در مقابل این حق برای استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای ایجاد شود. این کاری نیست که فقط ما کرده باشیم، همه کشورهایی که به ان‌.پی‌.تی ملحق شدند این را پذیرفته‌اند.

عراقچی با بیان اینکه صنعت هسته‌ای می‌تواند خطرناک و همراه با نگرانی‌هایی باشد، افزود: طبق توافقنامه پادمان که با آژانس امضا کردیم، بازرسی از تاسیسات هسته‌ای ایران طبق روال مشخص شده در پادمان، برای همیشه خواهد بود، تا زمانی که عضو ان.پی‌.تی هستیم.

وی درباره اینکه آیا بیشتر از پروتکل الحاقی چیزی را نپذیرفته‌ایم؟ گفت: آن چیزی که آقای کری می‌گوید یک امر بدیهی است و او امری بدیهی که همه می‌دانند بازرسی‌ها براساس ان‌.پی.تی وجود خواهد داشت را به فضای روانی تبدیل می‌کند و در کشور ما آسان آن را می‌پذیرند و همه روی آن حساس می‌شوند، عجیب است.

*تصویب پروتکل در دست دولت نیست، در دست مجلس است

معاون ظریف با بیان اینکه ما پذیرفته‌ایم که پروتکل الحاقی را در مذاکرات اجرا کنیم به شرطی که مجلس شورای اسلامی بپذیرد، خاطرنشان کرد: تصویب پروتکل در دست دولت نیست، در دست مجلس است. ممکن است دولت در مقطعی داوطلبانه اجرا کند، ولی آن هم منوط به دیدگاه نمایندگان مجلس است.

عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته‌ای همچنین تصریح کرد: ما فراتر از پروتکل الحاقی به معنای ویژه خود، هیچ نظام و رژیم بازرسی را نپذیرفته و نخواهیم پذیرفت. ما در چارچوب پروتکل الحاقی و تفسیرهایی که از پروتکل الحاقی می‌شود اقدام به اعتمادسازی خواهیم کرد.

وی با ذکر این نکته که پروتکل‌ الحاقی دسترسی‌های بیشتر و امکان نظارت بیشتری را برای آژانس فراهم می‌کند، خاطرنشان کرد: بیش از 100 کشور دنیا این پروتکل را اجرا می‌کنند. تمامی نگرانی‌های امنیتی کشورها و دغدغه‌های امنیتی کشورها پوشش داده شده است. پروتکل الحاقی به نحوی تنظیم شده که بازرسان آژانس نتوانند از نظارت‌ها سوء استفاده کنند. ما روی این نکته به شدت حساس بودیم. ما همه راه‌هایی که این نظارت‌ها و بازرسی‌ها بتواند منجر به سوء استفاده‌هایی توسط بازرسان آژانس شود در همکاری نزدیک با سازمان انرژی اتمی و سایر نهادها، شناسایی کرده و بسته‌ایم.

معاون وزیر خارجه گفت: نظارت‌هایی که پذیرفته شده همه با در نظر گرفتن دغدغه‌های امنیتی کشور است.

* برای اعتمادسازی و شفاف سازی مشکلی نداریم

معاون ظریف ادامه داد: ما به عنوان جمهوری اسلامی که اعتقاد داریم سلاح‌های هسته‌ای و کشتار جمعی خلاف اصول بشریت، اخلاق و اعتقادات اسلامی ما براساس فتوای رهبر معظم انقلاب است، سراغ این سلاح‌ها نرفته و نخواهیم رفت. برای اعتمادسازی و شفاف سازی مشکلی نداریم. نگرانی ما در این است که از این نظارت‌ها و شفاف‌سازی‌ها سوء استفاده‌ای صورت گیرد و به هوای این بازرسی‌ها، جاسوسی انجام شود و بخواهند اطلاعاتی از مراکز نظامی ما به دست بیاورند و افراد و دانشمندان ما را بخواهند شناسایی کنند. روی اینها به شدت حساس هستیم.

عراقچی در خصوص اینکه اگر آژانس بخواهد از یکی از مراکز نظامی ما بازدید کند نیز گفت: برای مراکز هسته‌ای بازرسی‌های خاصی پیش‌بینی شده است. برای مراکز غیر از هسته‌ای اگر آژانس درخواست بازرسی داشته باشد، این گونه نیست که بازرسی سریع و آسانی داده شود. باید آژانس باید دلایل و مدارک خود را ارائه دهد و  بگوید که چرا فکر می‌کند در فلان نقطه و دقیقا در کجای آن مرکز اقدامی صورت می‌گیرد و بعد کشور مربوطه می‌تواند نسبت به این خواسته آژانس تحفظ داشته باشد، با آژانس وارد مذاکره خواهد شد و اگر نگرانی آژانس واقعی باشد از طرق دیگر رفع خواهد کرد و اگر به این نتیجه برسد که برای آژانس دسترسی ایجاد کند، این دسترسی مدیریت شده است.

* اینگونه نیست که سرشان را به زیر انداخته و هر جا را که می‌خواهند ببینند

عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته‌ای تصریح کرد: اینگونه نیست که سرشان را به زیر انداخته و هر جا را که می‌خواهند ببینند. تحت کنترل شدید و فقط نقطه‌ای که مدنظرشان است، تحت تدابیر ویژه‌ و بدون اینکه به جاهای دیگر دسترسی داشته باشند، این دسترسی صورت می‌گیرد. آژانس مسئول کشف فعالیت‌های اتمی غیرقانونی است.

معاون وزیر خارجه درباره درز اطلاعات محرمانه توسط بازرسان آژانس و اینکه می‌توان موازی آژانس مجموعه‌ای را پیشنهاد دهیم؟ با بیان اینکه مجموعه موازی با آژانس وجود ندارد و نمی‌شود ایجاد کرد، گفت: آنچه متاسفانه مورد قبول سازمان ملل است و هیچ آلترناتیوی هم وجود ندارد این است که آژانس مسئول راستی آزمایی و بازرسی از تاسیسات هسته‌ای کشورهاست.

عراقچی تصریح کرد: خودمان باید مراقب باشیم و دقت داشته باشیم که روزنه‌‌های نفوذ را ببیندیم.

وی درباره بازدید بازرسان آژانس از مراکز نظامی ایران عنوان کرد: اینکه همه چیز مرتبط شده با راستی آزمایی آژانس مربوط به مواردی است که ما در توافق می‌پذیریم و ربطی به مراکز نظامی ما ندارد.

عراقچی در پاسخ به سؤالی درباره راستی آزمایی اضافه کرد: راستی آزمایی که مدنظر شماست، ربطی به مراکز نظامی ندارد. آژانس در راستای تعهدات ما در توافق جامع، نظارت و راستی آزمایی می‌کند که ما اقداماتی را که متعهد شده‌ایم، صورت داده‌ایم یا خیر. در یک سال و نیم گذشته آژانس مراحلی که باید براساس توافق ژنو صورت دهیم، مورد راستی آزمایی قرار داد.

معاون وزیر خارجه گفت: ممکن است در آینده در راستای اجرای پروتکل الحاقی آژانس مدعی شود در یکی از مراکز نظامی ما اقدام غیرقانونی صورت می‌گیرد و می‌تواند طبق پروتکل این درخواست را بدهد، ولی باید اسناد و مدارک ارائه دهد که چرا فکر می‌کند در فلان نقطه کار هسته‌ای خلافی صورت می‌گیرد و باید مشخصات آن نقطه را بدهد و وقتی دسترسی به آن نقطه داده می‌شود این گونه نیست که از آن نقطه بازرسی کند. بازرسان آژانس با ترتیب خاصی که نتوانند جاهای دیگر را ببینند به آن نقطه برده می‌شوند. به عنوان مثال از خاک آن نقطه یا دیوار نمونه‌برداری می‌کنند. دستمالی دارند که روی دیوار می‌کشند و بعد آن دستمال را مورد آزمایش قرار می‌دهند که در آنجا فعالیت هسته‌ای صورت می‌گیرد یا خیر.

وی ادامه داد: آژانس فقط مسئول فعالیت‌های هسته‌ای است و این بازرسی‌ها مدیریت شده است و هیچ خطر امنیتی را برای آن کشور نخواهد داشت.

* تهیه چارچوبی برای پاسخگویی به سؤالات گذشته 

معاون وزیر خارجه درباره PMD با بیان اینکه این موضوع مربوط به گذشته می‌شود، خاطرنشان کرد: ادعاهایی وجود دارد که ایران در گذشته فعالیت‌های هسته‌ای غیرقانونی در راستای ابعاد نظامی داشته که ما این ادعاها را رد کردیم و البته در سال گذشته با آژانس همکاری کردیم که ثابت شود این سؤالات که عموما توسط مراجعی که می‌دانیم که هستند طراحی شده، پاسخ داده شود. البته برخی جاها همکاری ما با آژانس فراتر از پروتکل بوده که ما خودداری کردیم. دو سال پیش توافقی را با آژانس امضا کردیم که سوالاتی که نسبت به گذشته وجود دارد را پاسخ دهیم و اینها ربطی به برنامه آینده ما و همکاری آینده نخواهد داشت.

وی گفت: ما درباره پاسخ به سوالات گذشته که به PMD معروف شده، در حال تهیه چارچوبی هستیم هم در همکاری با آژانس و هم همکاری با 1+5 که براساس این چارچوب سؤالات گذشته پاسخ داده شود و این فایل هم انشاءالله بسته شود و مانعی در راه اجرای توافق نباشد.

*حتما هیچ کسی در کشور به هیچ فرد خارجی اجازه دسترسی به مراکز نظامی را نخواهد داد

عضو ارشد تیم مذاکره کننده اضافه کرد: بحث دسترسی به مراکز نظامی به شیوه‌ای که در جامعه مطرح شده، اصلا مطرح نیست. حتما هیچ کسی در کشور به هیچ فرد خارجی اجازه دسترسی به مراکز نظامی را نخواهد داد.اما در چارچوب پروتکل الحاقی برای اطمینان سازی بیشتر، راه‌هایی برای دسترسی به مراکزی که ممکن است آژانس مدعی شود فعالیت‌های غیرقانونی در آنجا صورت گرفته، پیش بینی شود که این راه‌ها هیچ خطرات امنیتی را برای کشور مربوطه ایجاد نمی‌کند.

عراقچی درباره تشکیل کمیته‌ای برای پروتکل الحاقی تصریح کرد: هیچ کمیته و نهادی که فراتر از آژانس باشد، از نظر ما پذیرفته نخواهد شد.

وی در پاسخ به این سؤال که اگر مجلس بخواهد پروتکل الحاقی را اجرا نکند چه اتفاقی می‌افتد؟ گفت: ما تابع نظر مجلس هستیم. اگر مجلس تصمیم بگیرد به هرگونه فعالیتی خاتمه دهد، ما طبق آن صلاحدید حرکت می‌کنیم. ممکن است مجلس به این نتیجه برسد که توافق اجرا نشود و یا همکاری‌ها را محدود کنیم که آن بستگی به تصمیم مجلس دارد و ما مطیع تصمیمات مجلس خواهیم بود.

*سه‌شنبه هفته آینده مذاکرات در وین/ روز جمعه بقیه اعضای 1+5 ملحق می‌شوند

معاون وزیر خارجه گفت: سه‌شنبه آینده در وین مذاکرات را شروع می‌کنیم و روز جمعه هفته آینده بقیه کشورهای 1+5 ملحق خواهند شد و یک جمع بندی صورت خواهیم داد. فکر می‌کنم در هفته آینده در وین به متنی برسیم که میزان اختلافات و تعداد پرانتزها به حداقل ممکن برسد.

عراقچی درباره رسیدن به توافق تا 10 تیر ماه نیز عنوان کرد: اگر توافق خوبی نباشد، ما اصراری نداریم به توافق برسیم. حتما به دنبال توافق خوب هستیم، این توافق خوب باید به دست بیاید وگرنه ترجیح می‌دهیم توافق نداشته باشیم. تا 10 تیر اگر شود، بهتر ولی تلاش می‌کنیم که تا آن تاریخ به توافقی که از نظر ما خوب است، برسیم. با چشم اندازی از نحوه مذاکرات می‌بینم، امکان رسیدن به توافقی که موردنظر ماست تا قبل از 10 تیر وجود دارد و امیدوار هستیم برسیم.

وی جو مذاکرات را خوب خواند و گفت: ما در لوزان به راه‌حل‌ها رسیده‌ایم و اکنون باید راه‌حل‌ها را روی کاغذ بیاوریم که البته کار سختی است و با توجه به زیاده خواهی‌های طرف مقابل حتی در نوشتن، اگرچه آهسته، ولی پیش می‌رویم.

* نظر مجلس هر چه باشد، همان ملاک خواهد بود

عراقچی درباره تصویب توافق نهایی در مجلس نیز افزود: حقوقدانان مختلف در این زمینه نظرات متفاوتی دارند و از نظر ما شاید نیاز به ارسال به مجلس و پارلمان کشورهای 1+5 و کنگره نداشته باشد. البته منوط به این است که جمع بندی نهایی در کشور صورت بگیرد و نظر مجلس هر چه باشد همان ملاک خواهد بود. نظر کنگره آمریکا این است که این توافق به کنگره برود و درباره آن نظر دهد. چیزی که الان دارند تصویب می‌کنند که احتیاج به تصویب کنگره ندارد و کنگره بررسی خواهد کرد که اگر بخواهد رای به عدم تایید و تصویب بدهد که رئیس جمهور آمریکا می‌تواند آن را وتو کند.

معاون وزیر خارجه با بیان اینکه شنیده‌ام مجلس در حال بررسی این موضوع (تصویب توافق نهایی در مجلس) گفت: ما کاملا تابع مجلس هستیم و بعد از بازگشت توضیحات لازم را به نمایندگان خواهیم داد.

وی ادامه داد: اگر تصمیم بگیرند به مجلس ارسال شود، مطاع هستیم.

عراقچی خاطرنشان کرد: ما با حقوقدانان مشورت کردیم، این (توافق جامع) یک موافقتنامه بین‌المللی نیست بلکه یک سند سیاسی است از مجموعه اقدامات داوطلبانه ایران و طرف مقابل و احتیاجی به تصویب در مجلس شورای اسلامی ندارد، ولی هر آنچه مجلس تصمیم بگیرد.

عراقچی اضافه کرد: از نظر ما فعلا نیاز به تصویب مجلس نیست، مگر اینکه جور دیگری تصمیم گرفته شود.

وی گفت که تیم مذاکره کننده امشب به تهران باز خواهند گشت.