آتش‌افروزی امارات در قطر؛ از هجوم رسانه‌ای و اقتصادی تا تمایل به براندازی

به گزارش خبرگزاری بیان؛ امارات عربی متحده، کشوری است که چند سالی است تمایل مفرطی برای تبدیل شدن به قدرتی منطقه‌ای نشان داده اما این کشور بسیاری از مؤلفه‌های قدرت راهبردی را ندارد؛ وسعت سرزمینی، جمعیت، قدرت نظامی، انسجام درونی و مشروعیت سیاسی، و هرچند از دو مزیت برخوردار است، مثل موقعیت استراتژیک و موقعیت اقتصادی، اما بحران‌آفرینی در منطقه جای خالی مؤلفه‌های قدرت را پر نخواهد کرد.

در سال‌های اخیر به ویژه پس از رخدادهای موسوم به «بهار عربی» امارات بیش از ظرفیت خود وارد معادلات منطقه‌ای شده است و در مسیر این بلند پروازی‌ها، از همسایگان خود گرفته تا یمن و سوریه و شاخ آفریقا را متضرر کرده تا منافع تازه تعریف شده بزرگ‌تر از حجم خود را تأمین کند.

امارات کشوری است که در سال 1971 میلادی، با مدیریت انگلیسی‌ها و پیوستن هفت شیخ‌نشین ابوظبی، عجمان، فجیره، شارجه، دوبی، رأس‌الخیمه و ام‌القوین، ایجاد شد. این امارت‌ها در یک سطح قرار ندارند؛ «ابوظبی» سهم نامتوازنی از قدرت و ثروت را در اختیار خود دارد. دبی نیز مرکز ثقل تجارت در منطقه محسوب می‌شود، اما باقی امارت‌ها به نسبت‌هایی کمابیش محروم واقع شده‌ و ازین رو اختلافاتی هرچند در خفا با ابوظبی دارند. اما در مسائل منطقه‌ای و سیاست خارجی عموما موضع واحدی اتخاذ می‌کنند.

نکته دیگر اینکه، «محمد بن زاید» ولی‌عهد و برادر «خلیفه بن زاید» حاکم امارات، در حال حاضر به قول معروف همه کاره این کشور است. «خلیفه بن زاید» پس از سال 2014 و سکته مغزی دیگر در صحنه سیاسی حضور ندارد و همه امور به ولی‌عهدی که روحیه جاه‌طلبی‌اش زبانزد عام و خاص است سپرده شده و اوست که نیروی اصلی پیشران سیاست خارجی فعال امارات را بر عهده دارد.

امارات هم‌اکنون مشغول بحران‌آفرینی در نقاط مختلف در غرب آسیا و شمال آفریقاست. گروه «بین‌الملل فارس»، در چند گزارش به بحران‌آفرینی ابوظبی در قطر، یمن و برخی کشورهای شمال آفریقا می‌پردازد. اینها فقط نمونه‌هایی است که بیش از موارد دیگر در رسانه‌ها به آن اشاره شده است.

* * * *

بحران‌آفرینی ابوظبی در قطر

قطر، کشوری است که این روزها، در سیبل حملات سیاسی، رسانه‌ای و اقتصادی امارات قرار دارد. از روز 5 ژوئن 2017 که چهار کشور عربی به محوریت عربستان سعودی با قطر قطع رابطه کردند. شاید بتوان گفت که امارات بیش از عربستان خود را ملزم به مهار و ضربه زدن به قطر می‌داند. «یوسف العتیبه» سفیر امارات در واشنگتن هرچند هرگونه اقدام نظامی علیه قطر را رد کرده است اما امارات از ماجراجویی نظامی نیز برای بحرانی‌تر کردن اوضاع غافل نیست؛ بطوریکه که دوحه از اینکه جنگنده‌های اماراتی سه مرتبه از دسامبر سال گذشته تا کنون حریم هوایی قطر را نقض کرده‌اند به شورای امنیت شکایت کرده است.

حملات رسانه‌ای

از اولین روز آغاز بحران، یکباره رسانه‌های اماراتی و سعودی شروع به حملات شدید علیه قطر کردند. رسانه‌های اماراتی از جمله اسکای‌نیوز همراه با رسانه‌های سعودی، در این مدت تلاش کرده‌اند، چندین محور را در محتوای خود به کار ببرند. معرفی قطر به عنوان حامی تروریسم در منطقه (تروریسمی که در وهله اول در جنبش اخوان‌المسلمین به زعم آن‌ها نمود پیدا می‌کند) شبکه‌ها و روزنامه‌های اماراتی پس از هر انفجار یا اقدام تروریستی در مصر و لیبی نوک پیکان حملات خود را متوجه قطر می‌کنند.

محور بعدی که بسیار بر روی آن مانور می‌دهند، مانور بر روی این مسأله است که قطر با ایران علیه اعراب هم‌پیمان شده است. قطر پس از محاصره کامل از سوی محور سعودی، ایران را مهم‌ترین کانال برای تأمین مایحتاج خود دید که همین همکاری اقتصادی بهترین بهانه برای رسانه‌های اماراتی شد تا حملات خود را مورد مذبور آغاز کنند.

محور بعدی، حمایت از جریان مخالف آل ثانی در قطر است. رسانه‌های اماراتی بشدت کنفرانس مخالفان دولت قطر را که در شهریور ماه در لندن برگزار شده بود را پوشش دادند، به طوریکه که صفحه توئیتر اسکای نیوز برای مدت‌ها پوشش خبری این کنفرانس را در صفحه خود سنجاق کرده بود. کنفرانسی که طبق گفته منابع دولتی قطر، با حمایت کامل امارات تشکیل شده بود.

در کنار همه این‌ها، پایگاه آمریکایی«McClatchy» مدتی پیش فاش کرد که امارات عربی متحده از یک شرکت آمریکایی برای تبلیغ و ایجاد جو رسانه‌ای علیه ایران و قطر کمک گرفته است و در این راستا ماهانه 330 هزار دلار به این شرکت پرداخت می‌کند.

طبق گزارش این وب سایت امارات عربی متحده می‌خواهد از این شرکت برای هدف قرار دادن آنلاین قطر در فیس بوک و توئیتر استفاده کند.

روزنامه «میدل آن ساندی» انگلیس نیز در ژانویه 2015 در گزارشی از کمک مالی میلیون ها پوندی امارات به مؤسسه روابط عمومی «کویلر» که مقر آن در لندن قرار دارد خبر داد. طبق این گزارش امارات به مدت شش سال ماهانه 93 هزار دلار به صورت ماهیانه به این مؤسسه پول می داد تا علیه قطر به جعل اخبار و فضا سازی رسانه ای بپردازد.

حملات اقتصادی

امارات در جریان ضربه زدن به قطر از هیچ اقدامی فروگذار نکرده است. از لابی برای ضربه به پول ملی و بورس قطر تا تحت‌الشعاع قرار دادن جام جهانی 2022 که قرار است در قطر برگزار شود.

رسانه‌های اماراتی نیز با پخش شایعات در این میان نقش پر رنگی را بر عهده دارند و تلاش می‌کنند چنین القا کنند که ارزش ریال قطر رو به کاهش است و سرمایه‌گذاری در این کشور ریسک بالایی دارد؛ به طور مثال، هنگامی که بانک مرکزی قطر قوانین مبارزه با پولشویی را به اجرا گذاشت، رسانه‌های اماراتی چنین القا کردند که قطر در حال ایجاد محدودیت در مسیر خروج ارز از کشور در جهت جلوگیری از کاهش ارزش ریال قطری است.

روزنامه‌ها و شبکه‌های تلویزیونی اماراتی مدام بر این شایعه مانور می‌دهند که سرمایه‌داران در حال خارج کردن پول خود از بانک‌های قطری هستند و مردم نیز به بانک‌ها هجوم برده‌اند.

امارات همچنین اقدام به خرید اسناد مالی قطر در کشورهای خارجی و فروش آن به پایین‌تر از قیمت در بازارها کرده است. رسانه‌های اماراتی نیز چنین تبلیغ می‌کنند که سرمایه‌داران و تجار تلاش می‌کنند تا از اوراق مالی قطری خلاصی یابند و سرمایه‌گذاری در قطر با ریسک بالایی همراه شده است.

«خالد بن راشد الخاطر» استاد دانشگاه کمبریج در گفت‌و گو با روزنامه الوطن قطر پرده از ابعاد جدیدی از اقدامات امارات بر می‌دارد و از فردی هندی الاصل می‌گوید که در راستای کاهش ریال قطر فعالیت می‌کند.

به گفته وی، فردی به نام « باوا گوسو راگورام شتی» که یک صراف ثروتمند هندی و مرتبط با حاکمان امارات است و در دبی و ابوظبی و چندین کشور دیگر از جمله انگلیس صرافی دارد و مالک شرکت صرافی «TRAVELEX» است، اقدام به حذف ریال قطر در معاملات خود کرده و برای کاهش ارزش این واحد پولی تلاش می‌کند.

در کنار این موارد اما هک ایمیل «یوسف العتیبه» سفیر امارات در واشنگتن و مکاتبه‌ای که با بانک «هاویلاند» انجام داده بود، بازتاب خبری گسترده‌ای داشت.

در نوامبر سال گذشته میلادی، پایگاه «اینترسپت» آمریکا اقدام به انتشار ایمیل‌های رد و بدل شده میان «یوسف العتیبه» سفیر امارات در قطر و بانک انگلیسی «هاویلاند» کرد که در آن العتیبه از این بانک خواسته است تا طرحی برای ضربه زدن به واحد پول و اقتصاد قطر به اجرا بگذارد.

این ایمیل‌ها نشان می‌دهد که جنگ اقتصادی امارات علیه قطر شامل دستکاری در اوراق قرضه و ابزارهای مشتقه برای کاهش ارزش ارز  و افزایش بدهی‌های دوحه می‌باشد.

همچنین این طرح برنامه‌‌هایی برای کاهش ارزش اوراق قرضه قطر، افزایش بهای بیمه آنها و در نهایت ایجاد بحران ارزی و کاهش نقدینگی این کشور را شامل می‌‌شود.

حمایت از اپوزیسیون قطر

امارات و عربستان در کنار تمام اقدامات رسانه‌ای و اقتصادی، از معارضان قطر نیز غافل نشده‌اند و هرچند آن‌ها تشکیلات منسجمی ندارند، ولی به لطف حمایت‌های امارات و عربستان توانستد اولین کنفرانس خود را در لندن و در سپتامبر سال گذشته برگزار کنند.

شرکت‌ کنندگان در این کنفرانس که متشکل از برخی افراد وابسته به خاندان آل ثانی و بازرگانان قطری بودند، ضمن متهم کردن دوحه به حمایت از تروریسم، خواستار بهبود روابط با ریاض و ابوظبی شدند. آن‌ها پا را فراتر نهاده و «الشیخ عبدالله بن علی بن عبدالله آل ثانی» را به عنوان جانشین «تمیم بن حمد» امیر قطر معرفی کردند.

گفتنی است که شیخ عبدالله بن‌علی آل‌ثانی که از زمان آغزا بحران میان قطر و محور سعودی، نقش میانجی را بازی می‌کرد، در تاریخ  15 ژانویه گذشته، فایل صوتی را منتشر کرد که در آن از بازداشت خانگی خود در امارات خبر می‌داد.  او در آن فایل صوتی گفت که علت اصلی بحران قطر این است که «محمد بن سلمان» ولی‌عهد عربستان و «محمد بن زاید» ولی‌عهد ابوظبی چشم طمع به ثروت قطر دوخته‌اند.

این معارض قطری سپس  اشاره می‌کند که از سوی بن زاید و بن سلمان تحت فشارهای شدید و تهدیدات مستمر قرار گرفته تا تسلیم خواسته‌های آنها شود و حتی در نتیجه این فشارها تصمیم گرفته به زندگی خود پایان دهد و خودکشی نماید زیرا به شدت از سوی بن زاید تخت فشار بوده و امارات از بازگشت وی و دخترانش به کشورشان ممانعت می‌کردند.

سه ماه پس از کنفرانس لندن در دسامبر 2017  باز هم در اقدامی منحصر بفرد، 20 تن از شیوخ خاندان آل ثانی که مخالف «تمیم بن حمد» بودند در مکانی که نامی از آن برده نشد، جمع شدند و نشست خود را «نجات قطر» نام نهادند. این نشست به طور گسترده‌ای از سوی رسانه‌های جریان سعودی و اماراتی پوشش داده شد و شبکه اسکای نیز تا چندی پیش به طور روزانه خبر این نشست را باز پخش می‌کرد!

شاید بتوان حملات رسانه‌ای و اقتصادی امارات و عربستان علیه قطر را وجه تنبیهی به آن داد، اما حمایت علنی از نشست‌هایی که در پی تغییر حاکمیت قطر است، مؤید سخن نماینده قطر در اتحادیه عرب در جریان نشست اتحادیه عرب در شهریور ماه گذشته است که گفت: طرح 4کشور عربی از تغییر سیاست‌های قطر عبور کرده و اکنون هدف آنان از ادامه محاصره همه‌جانبه، تغییر نظام در دوحه است.