شروط برجامی کنگره؛ ابدی کردن برجام، بازگشت تحریم‌ها و بازرسی‌های نظامی
به گزارش خبرگزاری بیان، یک رسانه آمریکایی جزئیات جدیدی از طرح دو سناتور این کشور برای تغییر توافق هسته‌ای ایران و گروه 1+5 (برجام) و ملزم کردن ایران به پذیرش شرایط جدید در این توافق مطرح کرده است.
این طرح که پیش‌نویس آن به رویت آسوشیتدپرس رسیده توسط «باب کورکر»، رئیس کمیته روابط خارجی مجلس سنا و «تام کاتن»، سناتور ارشد آمریکایی و بنا به پیشنهاد «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهور آمریکا برای «اصلاح» برجام تهیه شده است.
ترامپ در سخنرانی چند روز پیش درباره ایران راهبرد جدید آمریکا در قبال ایران و برجام را ترسیم کرد و نمایندگان کنگره آمریکا خواست قوانین داخلی این کشور برای نظارت بر برجام را تغییر دهند.
همزمان با سخنرانی رئیس‌جمهور آمریکا دو نماینده ارشد جمهوری‌خواه از طرحی رونمایی کردند که خواستار بازگرداندن خودکار تحریم‌ها علیه ایران، در صورت تخطی این کشور از محدودیت‌های جدید تعیین‌شده در همین طرح است.
خبرگزاری آسوشیتدپرس نوشته طرح «کورکر-کاتن» الزماً توافق هسته‌ای را نقض نمی‌کند، اما می‌تواند در نهایت با ملزم کردن ایران به شرایط جدیدی که مورد موافقت قبلی این کشور قرار نگرفته، توافق را از مسیر خود خارج کند.
گسترده کردن معیارهای بازگشت تحریم‌ها
رسانه آمریکایی گزارش داده پیش‌نویس طرح سناتورهای آمریکایی، معیارهایی که می‌توانند به بازگشت تحریم‌ها علیه ایران منجر شوند را گسترده‌تر کرده‌اند.
از جمله این معیارها که می‌توانند به بازگشت تحریم‌ها علیه ایران منجر شوند، این موارد هستند: ساخت یا استقرار کلاهک‌های قابل نصب بر روی موشک‌های بالستیک قاره‌پیما و یا آزمایش پروازی این موشک‌ها؛ هر گونه تلاش برای تبدیل سکوهای پرتاب موشک‌های ماهواره‌بر به پرتاب‌کننده‌های موشک‌های بالستیک قاره‌پیما و «هر گونه فعالیت مخفیانه برای دستیابی به مواد هسته‌ای یا تجهیزات لازم برای تولید مواد هسته‌ای از خارج از ایران.»
هدف از این طرح، برطرف کردن مفادی است که کاخ سفید و مخالفان برجام در آمریکا از آن به‌عنوان «نقائص» توافق هسته‌ای یاد می‌کنند. ترامپ در نطق روز جمعه خود گفت که به دولت خود دستور داده تا با همکاری کنگره و متحدان آمریکا، برطرف کردن «نقائص جدی» این توافق را آغاز کنند.
ترامپ گفت: «من به دولتم دستور داده‌ام تا با همکاری نزدیک با کنگره و متحدانمان، نقائص بسیار جدی این توافق را برطرف کنند. در صورتی که نتوانیم با کنگره و متحدانمان به توافق برسیم، برجام لغو می‌شود».
دائمی‌کردن محدودیت‌های ایران ذیل برجام
طرح جدید قانونگذاران آمریکا به علاوه دارای بندهایی جدید درباره «زمان گریز» هسته‌ای ایران است. منظور از این زمان، مدت زمانی است که ایران در صورت لغو برجام برای انباشت مواد هسته‌ای لازم جهت ساخت یک سلاح هسته‌ای نیاز دارد.
برجام، زمان گریز ایران را یک سال تعیین کرده و سناتورهای آمریکایی، شرایط جدیدی را مشخص کرده‌اند که با متوقف کردن برنامه هسته‌ای ایران، این زمان را برای مدت‌های نامعلوم در این حد نگاه می‌دهد.
خبرگزاری آسوشیتدپرس نوشته این طرح عملاً محدودیت‌های ایران در زمینه غنی‌سازی اورانیوم، ذخیره‌سازی مواد هسته‌ای و راه‌اندازی برای دستگاه‌های سانتریفیوژ را دائمی می‌کنند.
ملزم کردن ایران به بازرسی‌های نظامی
طرح مورد نظر همچنین خواستار آن است که در صورت امتناع ایران از اعطای دسترسی‌های لازم به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای بازرسی از سایت‌های این کشور، از جمله سایت‌های نظامی، این کشور را ناقض توافق هسته‌ای اعلام کند.
کورکر و کاتن به علاوه محدودیت‌های جدیدی علیه ایران وضع کرده‌اند که خواستار از بین بردن کامل بندهای موسوم به «غروب آفتاب» یا بندهای زوال‌پذیر توافق هسته‌ای ایران و گروه 1+5 هستند.
رژیم صهیونیستی و منتقدان برجام در آمریکا در ماه‌های گذشته این انتقاد را مطرح کرده‌اند که برخی از محدودیت‌های ایران در زمینه غنی‌سازی و کار با سانتریفیوژها ظرف 10 تا 15 سال بعد از اجرایی شدن توافق هسته‌ای از بین می‌روند.
منع دائمی استفاده از سانتریفیوژ
خبرگزاری آسوشیتدپرس نوشته کاتن و کورکر در طرح پیشنهادی خود خواستار آن شده‌اند که ایران برای مدت نامعلوم از داشتن 5060 سانتریفیوژ منع شود. توافق برجام، در حال حاضر، استفاده ایران از سانتریفیوژها را به همین تعداد دستگاه محدود می‌کند.
ممنوعیت دائمی برای اندازه غنی‌سازی ایران
ایران همچنین تا اطلاع ثانوی از تولید اورانیوم با غنای بالای 3.67 درصد منع شده و مجاز به نگه‌داری بیش از 300 کیلوگرم مواد هسته‌ای نخواهد بود.
ملزم کردن ایران به تعهدات غیرهسته‌ای
دیگر مفاد طرح پیشنهادی جدید، گسترده‌تر کردن گزارش‌دهی‌های دولت آمریکا درباره پایبندی ایران به مفاد توافق هسته‌ای است. دولت آمریکا ملزم خواهد شد هر 6 ماه گزارشی در این باره تقدیم کنگره کند.
آسوشیتدپرس نوشته حیطه‌های تحت پوشش در گزارش‌دهی‌های دولت به کنگره نیز گسترده شده‌اند. دولت آمریکا، مطابق این طرح، می‌تواند دیگر موضوعات محل اختلاف با ایران، از جمله حقوق بشر را نیز در گزارش‌های خود درباره پایبندی ایران به برجام بگنجاند.
تبدیل شدن طرح به قانون ظرف 90 روز
کورکر جمعه هفته پیش گفت که این طرح را تا هفته آینده ارائه خواهد کرد و امیدوار است که با طی روال قانونی پیشبرد آن تا 90 روز آینده، آن را به قانون تبدیل کند. وی گفت که تا کنون با چاک شامر، نماینده دموکرات ایالت نیویورک و بن کاردین عضو ارشد کمیته روابط خارجی سنا درباره این طرح رایزنی کرده است.
مخالفت نمایندگان دموکرات
در حالی که طرح کورکر-کاتن هنوز در مجلس نمایندگان آمریکا میان سناتورها توزیع نشده، نمایندگان دموکرات گفته‌اند با هر گونه اقدامی که ممکن است به تعیین ملاک‌های جدید برای رفع تحریم‌ها علیه ایران منجر شود مخالفند.
طرح مجلس نمایندگان آمریکا برای تغییر برجام
علاوه بر طرح مجلس سنا، منابع خبری همچنین به شرح جزئیات طرح مشابه دیگری در دیگر شاخه کنگره آمریکا، مجلس نمایندگان پرداخته‌اند که در صدد است ایران را ملزم و وادار به پذیرش شرایط سخت‌گیرانه جدید در زمینه برجام یا بازگرداندن تحریم‌های اقتصادی کند.
ضرب‌الاجل 6 ماهه به ایران درباره برجام
وبگاه واشنگتن‌فری‌بیکن جمعه گذاشته گزارش داد نسخه پیش‌نویسی از این طرح که در مجلس نمایندگان آمریکا در حال توزیع است، از ایران خواسته ظرف 6 ماه آینده با محدودیت‌های جدید در زمینه فعالیت‌های هسته‌ای خود موافقت کند.
طرح مجلس نمایندگان که توسط «پیتر روسکام» تدوین شده خواستار آن است که در صورت امتناع ایران از پذیرش محدودیت‌های جدید در زمینه برنامه موشکی، فعالیت‌های تسلیحاتی و عدم اجازه بازرسی‌های نظامی تمامی تحریم‌های رفع‌شده علیه ایران به‌موجب برجام را بازگرداند.
این طرح قانونی، همچنین شرایط جدیدی درباره بندهای موسوم به «غروب آفتاب» وضع می‌کند. منظور از این بندها، به‌گفته مخالفان برجام، محدودیت‌هایی مانند غنی‌سازی یا استفاده از سانتریفیوژها برای ایران است که بین 10 تا 15 سال بعد از اجرایی شدن توافق، از بین می‌روند.
وبگاه فری‌بیکن نوشته طرح پیشنهادی روسکام به‌نام «قانون بهبود برجام» عملاً بندهای غروب آفتاب را از بین برده و محدودیت‌ها علیه ایران را ابدی می‌کنند.
منابع آگاه که با رسانه آمریکایی گفت‌وگو کرده‌اند می‌گویند بسیاری از قانونگذاران آمریکایی تمایل دارند در صورت امتناع ایران از قبول قوانین جدید برای اجرای محکم‌تر برجام، تحریم‌ها علیه این کشور را بازگردانند.