عادیسازی روابط با اسرائیل محتمل است
به گزارش خبرگزاری بیان «انور عشقی» مشاور شاه سابق عربستان می‌گوید که در صورت موافقت تل‌آویو با طرح ابتکار عربی، عربستان سعودی عادیسازی روابط با اسرائیل را آغاز خواهد کرد و از آن پس روابط میان دو طرف بر اساس منافع مشترک خواهد بود.
وی که ژنرال بازنشسته نیروهای مسلح عربستان سعودی است در گفت‌وگو با «دویچه‌وله» گفت: عادیسازی روابط با اسرائیل منوط به موافقت آن با طرح ابتکار عربی است که ملک عبدالله برای صلح در خاورمیانه آن را در سال 2002 طرح کرد و شامل تشکیل کشور فلسطین در مرزهای 1967، بازگشت آوارگان، عقب‌نشینی از بلندی‌های اشغالی جولان در مقابل به رسمیت شناختن اسرائیل و عادی سازی روابط کشورهای عربی با آن بود.
مدیر مرکز پژوهشهای راهبردی خاورمیانه افزود: در پی اقدام پارلمان مصر مبنی بر تصویب توافقنامه ترسیم مرزهای دریایی و تحویل جزایر تیران و صنافیر به عربستان، این کشور طبق توافقنامه کمپ‌دیوید که یک توافقنامه مصری – اسرائیلی بود، تعامل خواهد کرد.
متن این مصاحبه در ادامه می‌آید:
****
س: پس از امضای توافقنامه ترسیم مرزهای دریایی میان مصر و عربستان، اکنون حق حاکمیت جزایر تیران و صنافیر به عربستان رسید و اسرائیل رسما همسایه عربستان به شمار می‌آید. آیا این مسئله آغاز نزدیک شدن به اسرائیل است؟
ج: هدف از استرداد این دو جزیره، برقراری رابطه میان عربستان و اسرائیل نبود و تنها هدف، ترسیم مرزها با مصر بود. زمانی که این مرزها رسم شد، دو جزیره مذکور داخل مرزهای عربستان محسوب شد و این مسئله به تعامل بر اساس توافقنامه کمپ‌دیوید منجر خواهد شد. این توافقنامه صرفا یک توافقنامه مصری – اسرائیلی نیست بلکه یک معاهده بین‌المللی است. مصر و عربستان به طور مشترک بر روی گذرگاه آبی که کشتی‌های اسرائیلی و اردنی و …در آن در حرکتند، سیطره یافته‌اند. لذا عربستان رابطه با اسرائیل را برقرار خواهد کرد اما شرط آن، موافقت تل آویو با طرح ابتکاری عربی و تطبیق آن است.
س: برخی از توافقی سخن به میان می آورند که توافق قرن خوانده می‌شود و به توافق صلح در خاورمیانه منجر خواهد شد. آیا عربستان به دنبال عادیسازی روابط با اسرائیل است؟
ج: بر اساس آنچه که من می‌دانم عربستان پس از اجرای طرح ابتکار عربی به عادیسازی روابط با اسرائیل روی خواهد آورد. به ویژه که «بنیامین نتانیاهو» نخست‌وزیر اسرائیل نیز طرح مشابهی ارائه داده و تنها در برخی موارد کوچک با طرح ابتکار عربی تفاوت دارد و در حال بررسی در آمریکاست. پس از آن، در صورت موافقت برادران فلسطینی با این طرح، من یقین دارم که عربستان نیز به آن، اعتراضی نخواهد کرد.
س: آیا شما درباره تفاوت‌های این دو طرح اطلاعاتی دارید؟
ج: بر اساس اطلاعاتی که به من درباره این طرح رسیده، تفاوت‌ها در این است که اسرائیل در صورتی اجازه تشکیل یک کشور فلسطینی را خواهد داد که بر اساس اتحاد کنفدرالی و تحت ضمانت اردن و مصر تشکیل شود. نکته دوم این است که مسئله قدس به پایان کار محول شود.
س: اگر توافق حاصل شود، عربستان سعودی چه چیزی در دست دارد که بتواند ضامن صلح در خاورمیانه باشد؟
ج: مهمترین برگه‌ای که عربستان در دست دارد، عادیسازی روابط با اسرائیل است. این بزرگترین ضامن برای اعطای حقوق فلسطینی‌ها است. زیرا همانطور که در کنفرانس سران اسلامی در عربستان دیدیم، موضع ریاض، راهنما و الگوی کشورهای اسلامی است و اگر روابط عربستان با اسرائیل عادیسازی شود، سایر کشورهای اسلامی نیز با اسرائیل وارد رابطه خواهند شد و انزوای اسرائیل در منطقه شکسته خواهد شد. اسرائیل با این طرحی که ارائه کرده، نوعی انعطاف در اعطای حقوق فلسطینی‌ها نشان داده است.
س: در صورت توافق، آیا جامعه سعودی، این عادیسازی روابط را خواهد پذیرفت؟
ج: جامعه عربستان بر اساس مدارکی که موجود است و اظهارنظرهایی که در [شبکه‌های اجتماعی می‌شود] می‌گوید که اسرائیل تا به این لحظه هیچ دشمنی با عربستان نداشته است و هیچ خصومتی از سوی تل‌آویو علیه ریاض ثبت نشده است.
س: بله و درباره بسیاری از کشورهای عربی نیز چنین چیزی ثبت نشده است. اما حقوق فسطین چه می‌شود؟
ج: بی تردید باید به حقوق فلسطین احترام گذاشت. عربستان نیز از مدتهای مدید از زمان حاکمیت ملک عبدالعزیز در کنار برادران فلسطینی مانده تا حقوقشان را بازپس‌گیرد. تا زمانی که برادران فلسطینی با طرح ابتکار عربی موافقت کرد. عربستان نیز بر اساس این طرح مورد توافق فلسطینی‌ها پیگیر حقوق آنها بود. اما اگر فلسطینی‌ها با هر راهکار دیگری با اسرائیل موافقت کنند، من معتقدم که عربستان مانع آن نخواهد شد.
س: آیا انتظار می‌رود که جنبش حماس نیز با این طرح موافقت کند؟
ج: من معتقدم که جنبش حماس نیز با آن موافقت می‌کند زیرا این جنبش روابط خوبی با اخوان المسلمین دارد و اخوان در دوره یکساله‌ای که زمام امور مصر را در دست داشت، طرح‌های خوبی به اسرائیل پیشنهاد داد که با طرح ابتکار عربی اختلافا داشت…اما این طرح‌ها صرفا به نفع جماعت غزه بود نه تشکیلات خودگردان فلسطین.
س: یعنی الان ما در مقابل توافقی قرار داریم که فلسطینی‌های غزه و کرانه باختری هر دو با آن موافقند؟
ج: بله. بر اساس سند اخیری که از جنبش حماس به دست آمده، این جنبش با راه‌حل دو دولتی و پذیرش مرزها با اسرائیل موافقت کرده است اما این مسئله را بروز نمی‌دهد که اسرائیل توافق خواهد کرد. اما به هر حال، این یک تحول بزرگ در این طرف است. اسرائیل اکنون تنها می‌خواهد طرحش، راهکاری جامع برای حل و فصل مسائل با فلسطین و کشورهای عربی باشد.
س: از حماس و رابطه‌اش با جماعت اخوان‌المسلمین سخن گفته شد و عربستان اخیرا این جماعت را یک گروه تروریستی اعلام کرده است، آیا ریاض حماس را از این توصیف مستثنی می‌داند؟
ج: حماس باید در داخل تشکیلات خودگران فلسطین و حکومت فلسطین ادغام شود. عربستان با هیچ طرفی جز حکومت فلسطین تعامل نخواهد کرد. اما تعامل با حماس یا جنبش جهاد اسلامی به تنهایی، چیزی است که تا به این لحظه من در عربستان سراغ ندارم. این روند همواره از طریق حکومت فلسطین ادامه می‌یابد حتی کمک به حماس.
س: آیا نزدیکی عربستان – اسرائیل به دلیل دشمن مشترکی به نام ایران است؟ یا دلایل دیگری وجود دارد؟
ج: این یک توافق نیست. تنها شرایط است. شرایط این گونه اقتضا می‌کند. دشمنی با ایران دو زاویه دید دارد. زاویه اسرائیل و زاویه عربستان که بایکدیگر تفاوت دارند.دشمنی اسرائیل با ایران در این است که ایران می‌خواهد اسرائیل را از صحنه روزگار محو کند. اما درباره عربستان می‌خواهد که آن را اذیت کند و در امنیت آن خلل ایجاد کند. نمی‌گویم که عربستان آماده ائتلاف با شیطان به خاطر دفاع از خود است.اما تا زمانی که عربستان بتواند از خود دفاع کند، نیازی به ائتلاف با هیچ انسان و شیطانی ندارد. پس از روند صلح و عادیسازی روابط، رابطه بین عربستان و اسرائیل بر اساس منافع مشترک و مقابله به مثل خواهد بود.
س: اما برخی می‌گویند که عربستان به یک نیروی نظامی در منطقه برای ائتلاف نیاز دارد و این نیرو در حال حاضر در کشورهای عربی است و اسرائیل از نظر نظامی قویتر است.
ج: در حقیقت، قویتر از اسرائیل، آمریکاست و برای همین نیز عربستان با این کشور وارد ائتلاف شده است.
منبع: فارس