نگاهی به حادثه قطار تبریز – مشهد

خبر تلخ و گزنده بود، آن هم در یک صبح سرد و سوزناک پائیزی، آن هنگام که تعدد مطالبی با عنوان «فوری: برخورد قطار حامل زائران تبریزی امام رضا (ع) در سمنان» در شبکه های مجازی خبر از واقعه ای تلخ در جمعه ای سیاه می داد اما هر چه بود واقعیت داشت، قطار تبریز – مشهد در چند کیلومتری سمنان دچار حادثه شده بود و خبرها حاکی از درگذشت و مصدومیت مسافران قطار بود، قطاری که به شوق زیارت سوت حرکت زده بود اما به پایان خط نرسیده متوقف شده بود.

تصاویر و فیلم هایی نیز که در فضای مجازی دست به دست می جرخید، تکان دهنده و البته آزار دهنده بود، فیلم ها و تصاویری که واگن های چپ شده و اسیر در شعله های آتش را نشان می داد و زجه ها و ناله هایی که در این فیلم ها شنیده می شد، دل هر بیننده ای را به درد می آورد و تاسف بارتر این بود که کسی نیز هنگام ضبط و انتشار این تصاویر تصوری از حال خانواده ها و وابستگان مسافران این فطار نداشت که با دیدن این صحنه ها چه بر سر آنها خواهد آمد.

با تمام این تفاسیر از زمان انتشار اخبار حادثه تا ساعت ها بعد از آن اطلاعات و آمار دقیقی از دلایل و تعداد فوتی ها و مصدومان این حادثه در دست نبود و با توجه به اینکه روز قبل از حادثه دو قطار از تبریز به سمت مشهد حرکت کرده بودند، موضوع را برای خانواده ها و وابستگان مسافران قطارها بغرنج تر و نگران کننده تر می کرد تا اینکه مسئولانی چون مدیر کل راه آهن آذربایجان شرقی و معاون عمرانی استاندار ابعاد این حادثه دردناک را تشریح کردند.

برخورد قطار تبریز – مشهد با قطار سمنان – مشهد در ایستگاه هفت خوان
مدیرکل راه آهن آذربایجان شرقی در ساعات ابتدایی پس از حادثه برخورد قطار مسافربری تبریز به مشهد با یک قطار دیگر در سمنان به خبرنگار مهر گفت: قطار مسافربری که پنجشنبه چهارم آذر ساعت ۱۱:۵۰ از ایستگاه تبریز به سمت مشهد حرکت کرده بود، ساعت ۷:۴۸ صبح جمعه پنجم آذر در ایستگاه هفت خوان در محل راه آهن شمال شرق کشور دچار حادثه و آتش سوزی شد.
میر حسن موسوی با بیان اینکه قطار سمنان- مشهد بیشتر دچار سانحه شده بود، افزود: قطار سمنان مشهد به شماره ۳۲۴ از پشت به قطار مسافربری تبریز مشهد به شماره ۴۸۰ برخورد کرده که فقط دو واگن از تبریز مشهد دچار حادثه شده و بقیه واگن ها را جدا کردند و به مسیر خود ادامه می دهد.
مدیرکل راه آهن آذربایجان شرقی ادامه داد: راه آهن جمهوری اسلامی ایران ضمن ابراز تاسف و همدردی با خانوده های جان باختگان خاطر نشان کرد: پس از وقوع حادثه گروه های امدادی در محل حادثه حضور پیدا کردند و به بررسی علت وقوع حادثه می پردازند.

«اشتباه انسانی» عامل بروز سانحه دردناک
چند ساعت پس از وقوع سانحه تلخ مدیرعامل راه آهن جمهوری اسلامی ایران در مورد چگونگی برخورد دو قطار مسافربری در استان سمنان و جان باختن و مصدومیت تعدادی از هموطنان گفت: قطار تبریز – مشهد به دلیل سرمای هوا و یخ زدگی سیستم ترمز در مسیر و در فاصله پنج کیلومتری سمنان متوقف می شود و مورد را به سیستم ctc شاهرود به عنوان مرکز کنترل اطلاع می دهد و به کل سیستم توقف قطار اطلاع داده می شود و چراغ برای تردد قطارها در مسیر قرمز می شود.
محسن پور سید آقایی خاطرنشان کرد: در همین زمان قطار مشهد سمنان در مسیر متوقف می شود اما متاسفانه به دلیل تغییر شیفت مسئول کنترل، فرد جایگزین از سابقه قرمز شدن چراغ بی اطلاع بود و وقتی رئیس قطار مشهد سمنان مجددا کسب تکلیف می کند، به وی گفته می شود که مسیر باز است و مشکلی نیست و شاید چراغ به دلیل برودت هوا قرمز مانده است و به وی تلگراف می شود که حرکت کند و با توجه به اینکه قطار تبریز – مشهد در پشت یک پیچ متوقف شده بود، قطار مشهد سمنان وقتی با قطار پیش رو مواجه می شود، به شدت با کوپه های انتهایی قطار تبریز – مشهد برخورد می کند».

تلفات ۴۵ نفری حادثه
پس از این اظهارات معاون امداد و نجات هلال‌احمر سمنان در نهایت آمار قطعی تلفات انسانی حادثه قطار مرگ را ۴۵ نفر اعلام و تصریح کرد: تعداد فوتی‌های نهایی از همان دیشب نیز مشخص بود اما اشتباهات جزیی در شمارش سبب شد که برخی رسانه‌ها آن را به اشتباه ۴۴ نفر اعلام کنند چون متاسفانه به دلیل حجم بالای حریق و شدت سوختگی اجساد جداسازی آنها به سختی انجام می‌شد و امدادگران اجساد یک مادر و کودک را در یک کیسه گذاشته بودند که ظاهرا در شمارش‌ها یک نفر حساب شده بود.
تا اینجای این قصه تلخ روایتی معمول و همیشگی داشت، خیل ابراز تاسف ها و اظهار همدردی ها با خانواده های جان باختگان سانحه و آرزوی سلامتی و البته وعده انجام تمام اقدامات لازم برای درمان مصدومان بازمانده و همانند بسیاری از رویدادهای مشابه مانند زلزله ارسباران تعداد قابل توجهی از کاربران و فعالان فضای مجازی نیز در همراهی و همدردی با مصیبت دیدگان قطار تبریز – مشهد تصاویر نمایه های خود در فضای مجازی را به تصاویری دارای پیام هایی چون «آذربایجان تسلیت» یا «آذربایجان باشین ساغ اولسون» (آذربایجان سرت سلامت) تغییر دادند.
در این میان مقامات کشوری و لشگری نیز تلاش کردند تا با ارسال پیام ها و انتشار بیانیه هایی ضمن ابراز همدردی با حادثه دیدگان، عزم خود را برای پیگیری علت و علل و شاید مسببان این حادثه دلخراش نشان دهند که دستور رئیس جمهور برای بررسی دلایل وقوع حادثه و معرفی مقصران و نیز دستور رئیس قوه قضائیه برای پیگیری قضائی حادثه تصادف قطار تبریز- مشهد از جمله آنها بود.
البته چهره های ورزشی نیز از این جریان به دور نماندند و افرادی چون امیر قلعه نوعی، رسول خطیبی و علی دایی با انتشار بیانیه هایی این حادثه و درگذشت تعدادی از هموطنان را تسلیت گفتند و البته در برخی از این نوشته ها نیز با اشاراتی چون «ریزعلی خواجوی کجایی؟»، طعنه ای به مشکلات و دلایل بروز حادثه های این چنینی زده شد و با این وجود محتوای اصلی موضوع داغ دیدگان سانحه بود اما به ناگهان ورق برگشت و در کمترین زمان ممکن سیل انتقادات به راه افتاد.
البته موضوع از این نیز فراتر رفت و برخی ها سخنان وزیر راه و شهرسازی مبنی بر لغو سفر خود به ترکمنستان را منت بی اساس بر مردم قلمداد و آن را بهانه ای برای فرار وزیر دولت یازدهم از زیر بار پذیرش مسئولیت و عذرخواهی از مردم عنوان کردند.

استیضاح وزیر راه و شهرسازی کلید خورد
این اتفاقات در حال رقم خورد که اخباری مبنی بر استیضاح وزیر راه و شهرسازی با رسیدن حد نصاب امضای نمایندگان مجلس به ۲۰ امضاء منتشر شد و رضا شیران خراسانی نماینده مردم مشهد و کلات در این خصوص گفت: طی تماس تلفنی با عده ای از نمایندگان مجلس، طرح استیضاح وزیر راه و شهرسازی به حد نصاب رسیده و در نخستین جلسه مجلس شورای اسلامی اعلام وصول می شود.
نماینده مردم تبریز، آذرشهر و اسکو نیز در این خصوص به خبرنگار مهر گفت: موضوع استیضاح وزیر راه و شهرسازی از سوی نمایندگان مشهد مطرح شده و در حال جمع آوری امضاء است و بنده نیز حمایت خود را از این امر اعلام کرده ام و موضوع اصلی استیضاح نیز بررسی دلایل وقوع این حادثه و معرفی مسببان و عوامل احتمالی است زیرا با وجود دریافت هزینه های کامل از مردم در ناوگان حمل و نقل به ویژه ریلی، شاهد نواقض و کمبودهای جدی هم در مورد تجهیزات و هم نیروهای به کار گرفته شده هستیم.
محمد اسماعیل سعیدی تصریح کرد: بروز حوادث ریلی حتی در کشورهای پیشرفته نیز محتمل است اما اینکه مسئولان راه و شهرسازی به جای پذیرش مسئولیت حادثه، عواملی مانند یخ زدگی ترمز به علت سرما و یا عوض شدن شیفت در راه آهن را بهانه کنند، به هیج عنوان پذیرفتنی نیست و مسئولان نیز پاسخی به این ابهامات نداده اند که قطار در ایستگاه با چه سرعتی حرکت می کند که چنین حادثه ای رخ دهد و یا اینکه با وجود بروز حادثه در ایستگاه راه آهن چرا در همان لحظات ابتدایی با تجهیزات اطفاء حریق در دسترس، آتش سوزی اولیه مهار نشده تا نتیجه آن خاکستر شدن خانواده مسافران در مقابل دیدگان آنها باشد.

بازداشت برخی عوامل برخورد دو قطار مسافربری در سمنان
در این هیاهو دادستان سمنان نیز از بازداشت سه نفر از عوامل برخورد دو قطار مسافربری در منطقه هفت خوان سمنان خبر داد و گفت: به دنبال دستور رییس قوه قضائیه و دادستان کل کشور در رابطه با پیگیری این حادثه، دادستانی سمنان با قاطعیت و بدون فوت وقت به این موضوع ورود کرد و شب گذشته با اعطای نیابت از سوی شعبه سوم دادسرای مرکز استان سمنان به دادستان شاهرود دستور شناسایی عوامل و مقصرین این حادثه صادر شد و سه نفر از عاملان شامل مسئول مرکز کنترل فرماندهی راه آهن شمال شرق کشور که در شاهرود مستقر است، مسئول مرکز کنترل خطوط و مسئول شیفت مرکز کنترل بازداشت شدند.
به هر حال باید به صورت جدی دلایل این حادثه را مورد بررسی قرار داد تا بار دیگر چنین رویدادهای تلخی را رقم نخورد.

منبع:مهر