صنایع تبدیلی به عنوان یکی از بسترهای مناسب و قدرتمند جهت اجرای هر چه بهتر اهداف اقتصاد مقاومتی/ به قلم میلاد اسماعیل بیگی
صنایع تبدیلی همان گونه که از نام آن مشخص می باشد یکی از صنایع ثانویه و مهم در تبدیل محصولات و مواد خام غذایی، شیمیایی، دارویی و سایر صنایع به فراورده های جدید، با کیفیت، ماندگاری بالا و در نهایت افزایش ارزش افزوده می باشد.
یکی از مهمترین عرصه هایی که بحث صنایع تبدیلی در آن مطرح می گردد و از گستردگی بالایی نیز برخوردار است، صنعت کشاورزی و مواد غذایی است. در این خصوص آنچه دائما مطرح می گردد این است که صنایع تبدیلی محل هم افزایی بین تولید و صنعت است که اتصال بین این دو را برقرار می نماید.
در کشور عزیزمان ایران نیز چند سالی است صنایع تبدیلی مورد توجه قرار گرفته است ولی تا کنون اقدامات چشم گیری به علت اختلافات تقنینی، قوانین سخت و دست و پاگیر، بی توجهی به اهمیت آن، عدم توجیه و رغبت تولید کنندگان، عادت به خام فروشی، هزینه بر بودن احداث کارگاه ها به علت خط تولید محور بودن این صنعت و …. صورت نپذیرفته است.
در این خصوص با توجه به حجم بالای ضایعات تولید در ایران به ویژه در بخش کشاورزی که چیزی حدود 30 درصد کل تولیدات را در بر می گیرد توجه به ایجاد صنایع تبدیلی در کنار مزارع کشاورزی و دامداری بسیار با اهمیت است. از طرفی در بخش کشاورزی بسیاری از محصولات زمان تولید و مصرف متفاوتی دارند به عنوان مثال سیب زمینی، سیب درختی، زعفران، گوجه فرنگی، صیفی جات، انگور و حبوبات در یک برهه زمانی کوتاه تولید می شوند اما زمان مصرف آنها در تمام طول سال است که می توان با انجام فراوری و تبدیل آنها به محصولات ثانویه علاوه بر افزایش مدت زمان نگه داری محصولات نیز موجب افزایش ارزش افزوده در آنها شد.
نکته مهم در صنایع تبدیلی جنبه اشتغالزایی آن است در این خصوص بدیهی است محصول خامی که تولید می گردد خود تا چند نفر در هر واحد ایجاد شغل می نماید حال فرض کنیم اگر از یک محصول خام چند محصول جانبی تولید گردد برای هر محصول جنبی نیز چندین نفر شاغل می شوند. علاوه بر این در صورت تولید محصولات با کیفیت در صنایع تبدیلی امکان صادرات و ورود ارز به کشور فراهم می گردد.
در بخش کشاورزی به عنوان صنعت مولد کشور و صنعتی که سلامت جامعه و تامین امنیت غذایی مردم با آن سر و کار دارد صنایع تبدیلی در 4 بخش محصولات زراعی، دامی، شیلاتی و باغی قابل توجه است. در این خصوص شهرستان گلپایگان با دارا بودن صدها واحد دامداری، تولید روزانه ده ها تن شیر خام، هزاران هکتار مزارع صیفی جات، باغات و ده ها واحد تولید دو منظوره ماهی نیز در این امر بسیار می تواند مهم باشد.
از طرفی تولید فراورده های جنبی این محصولات به صورت کاملا بهداشتی و به صورتی که سلامت مصرف کنندگان به خطر نیافتد باید به صورت جدی مورد توجه قرار گیرد. حال با توجه به موقعیت مناسب شهرستان گلپایگان از نظر توریست پذیری و دارا بودن سبقه طولانی در تولید محصولات اصیل بومی و محلی نیز مسئولین شهرستانی به خصوص در حوزه تولید، اشتغال، بهداشت و صنعت باید به صورت عملی تر وارد شوند و با رفع موانع کاذب زمینه تولید محصولات سالم بومی و اشتغال جوانان این خطه را تسهیل و فراهم نمایند.
در این خصوص توجه شما را به سخنان ارزشمند مقام معظم رهبری حضرت امام خامنه ای(مد ظله العالی) در خصوص لزوم توسعه صنایع تبدیلی در مناطق روستایی معطوف می نمایم( 5 شهریور 94 به مناسبت هفته دولت در دیدار با هیئت دولت): یک مسئله‌ی اساسی‌ای که این عمدتاً [مربوط به] وزارت کشاورزی است -منتها فقط کار وزارت کشاورزی نیست- تمرکز بر روستا است. یعنی واقعاً این را یکی از بخشهای اساسیِ برنامه‌ریزی دولت باید قرار داد: ما متمرکز بشویم روی روستا. حرفش را در سالهای مختلف خیلی زده‌ایم امّا این کار عملاً اتّفاق نیفتاده.
ما بایستی صنایع تبدیلی را به روستاها ببریم، به بعضی از شهرها ببریم. من در ارومیه دیدم سیب روی زمین ریخته بود! گفتند اصلاً نمی‌ارزد؛ پول کارگر خیلی بیشتر از آن پولی است که ما از فروش این سیب به‌دست [می‌آوریم] یا هلو، زردآلو، انگور؛ خب، آنجا صنایع تبدیلی میخواهد. خیلی از جاهای گوناگون کشور، ما این میوه‌ها را داریم که در بعضی از اوقات، صرف نمیکند برای صاحب باغ که این میوه را جمع بکند. ما اگر صنایع تبدیلی داشته باشیم، خشک‌کننده داشته باشیم، بتوانیم آنجا از اینها استفاده بکنیم، این کار را باید بکنیم. و ظرفیّتها فوق‌العاده است؛ واقعاً فوق‌العاده است
من در ایرانشهر یک گوجه فرنگی دیدم به قدر یک گرمک! یک دانه‌ی اختصاصی نبود؛ اصلاً گوجه فرنگی [همین اندازه بود]. آنجا یک باغی بود بین بمپور و ایرانشهر -وقتی که ما آنجا تبعید بودیم، دعوت کردند ما را، گوجه فرنگی آوردند به قدر یک گرمک! پیاز آوردند به‌قدر همین مشت من! من یادم است، پیاز را گرفتم در دستم، گفتم من میخواهم این را اندازه بگیرم، بتوانم بگویم؛ به همین اندازه‌ی [مشت من] بود؛ انگشتهای من خم نشد، وقتی این پیاز را در دست گرفتم.
یعنی به این بزرگی! خب ما اینها را داریم. خیلی جاها در سرتاسر کشور، این امکانات وجود دارد. اگر به صنایع روستایی اهمّیّت بدهیم، اگر به روستاها اهمّیّت بدهیم، اگر به این باغدارها اهمّیّت بدهیم، اینها بهترین خدمت به روستاها و به فقرای ما در روستاها و در جاهای دیگر است.
/پایان