رهاشدگی مجازی؛ اعتیادی مدرن و ویرانگر/ مسئولیتی که از خود سلب می کنید

بله واقعیت همین است، کودکان امروز بسیار متفاوت با کودکان سالهای نه چندان دور گذشته هستند زیرا سبک زندگی خانواده هایشان با سرعت باورنکردنی در چند سال اخیر تغییر کرده است و خانواده ها پذیرفته اند بسیاری از ابزار تکنولوژی را وارد حریم خصوصی خود کنند و از مزایای آن بهره ببرند.

ابزار سکوت و آرام نشستن کودکان حالا موبایل و تبلت و لپ تاپ و دستگاه های بازی های رایانه ای شده است تا والدین را از مزاحمت های کودکانه ( البته در زندگی امروزه به آن مزاحمت گفته می شود در حالی که تا چند سال گذشته به نوعی بازی و ارتباط با والدین بوده است) برهاند، اندکی که تامل کنیم می بینیم نقش تبلت و موبایل هوشمند پررنگ تر از دیگر ابزار تکنولوژی برای بازی کودکانه است.

به عنوان پدر و مادر دلسوز چقدر دقیق با این ابزار و نحوه استفاده از آن آشنا هستیم، منظور ما آشنایی فیزیکی نیست بلکه آشنایی همه جانبه از ضررها و سودهای این ابزار و فضای متصل به آن است.

همه می دانیم موبایل و تبلت هوشمند ابزاری الکترونیک هستند که ضمن برخوداری از توان ارتباطی معقول در پهنای باندی مشخص از امکانات آنلاین شامل بازی ها، ورود به سایت ها، استفاده از شبکه های اجتماعی و دیگر برنامه های نیازمند اتصال به شبکه جهانی اینترنت برخوردار است.

اما آیا بستری به نام موبایل ها و تبلت های هوشمند آسیب زا هستند؟ آیا باید این فضا را به علت آسیب هایش حذف کرد؟

هرگز نمی گوییم این فضا حذف شود

سوال را با  سلمان کونانی استاد دانشگاه، آسیب شناس اجتماعی و جرم شناس در میان گذاشتیم.

وی در پاسخ گفت: موبایل های متصل به فضای مجازی قطعا دارای مزایا و سودمندی هایی هستند و هرگز بر این باور نیستیم که این فضا محو یا حذف شود، این کارهرگز شدنی نیست، اما وقتی سخن از سودمندی به میان می آید مخاطب ما چه گروه و چه رده سنی است و قرار است به چه سبکی از این فضا استفاده کند؟

کونانی افزود: میان کاربران فضای مجازی باید تفاوت قائل شد در بسیاری از کشورهای پیشرفته همچون امریکا، استرالیا، کانادا و دیگر کشورهای اروپایی استفاده از این فضا با محدودیت هایی انجام می شود و قوانین متعددی برای بهره مندی از فضای مجازی وجود دارد.

این آسیب شناس اجتماعی با بیان اینکه استفاده گروه سنی کمتر از 12 سال از این فضا دارای عقل و منطق سودمندی برای این گروه نیست حتی اگر موبایل به صورت سنتی در اختیار این گروه قرار گیرد نیز هیچ توجیهی برای سودمندی آنها وجود ندارد، تصریح کرد: دفاع از اینکه ما مدارس مقطع دبستانمان به موبایل هوشمند دسترسی داشته باشند اساسا غلط است و استفاده بازه سنی کمتر از 12 سال به هیچ وجه با شرایط فطری و علمی سازگاری ندارد.

گفتمان موبایل برای کودکان در کشور جاب بحث دارد

وی در ادامه اظهار داشت: در هیچ یک از کشورهای پیشرفته این امر وجود ندارد و بسیاری از روانشناسان و جامعه شناسان می گویند افراد کمتر از 12 سال صلاحیت تشخیص استفاده صحیح از این فضا را ندارد و شما همنطور که به فرزند خود تا قبل از سنین قانونی اجازه استفاده از خودرو را نخواهید دارد و برای آن آموزش هایی را در نظر می گیرد، باید برای ورود این گروه سنی به فضای مجازی نیز آموزش های لازم تدارک دیده شود.

کونانی تاکید کرد: مخاطرات استفاده از ابزار هوشمند و الکترونیک و دسترسی دانش آموزان به فضای مجازی و اساسا گفتمان موبایل جای بحث دارد و برای استفاده این گروه به شکل کنونی در کشور ما محل سوال است.

مشکلات پزشکی که کودک و نوجوان را تهدید می کند

این آسیب شناس اجتماعی در ادامه به مشکلات پزشکی و بهداشتی استفاده از موبایل اشاره داشت و گفت: از نظر پزشکی و نظام سلامت فردی همانطور که در گزارشات تیم های تحقیقاتی در امریکا نیز به ثبت رسیده است آلودگی موبایل ها با آلودگی فضای سرویس بهداشتی برابری می کند و در 95 درصد از مواقع بین دسترسی به موبایل و احتمال ابتلا با بیماری های ناشی از انتقال میکروب و ویروس رابطه مستقیم وجود دارد.

وی افزود: از سویی دیگر دسترسی مدیریت نشده بیماریهای چشمی، آسیب به ستون فقرات، اختلال در خواب، اختلال در مکانیزم عصبی، انزوا و .. را در پی داشته و بر طبق عقیده روانشناسان و جامعه شناسان دسترسی غیرهدفمند و خارج از زمان متعارف برای دانش آموزان فرایند رسیدگی به تکالیف را برای این گروه با اختلال جدی مواجه می کند.

این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه بر اساس تحقیقات انجام شده در ایران رابطه معنا داری میان سطح تحصیلی و دسترسی نامتعارف و مدیریت نشده برای دانش آموزان وجود دارد و دانش آموزانی که بیشتر مبتلا به این فضا هستند دچار افت تحصیلی شدیدتری خواهند شد، اعلام کرد: خروج دانش آموزان از جامعه پذیری خانواده به عنوان کانون تربیت بسیار دیده می شود، همچنین اعتیاد به حضور سایبری که در صورت عدم کنترل به پرورش روحیه خشونت طلبی و گرایش به خشونت می انجامد نیز تهدیدی دیگر برای دانش آموزانی است که در ایام تعطیلات بسیار وابسته به ابزار الکترونیک و متصل به اینترنت هستند.

تضغیف قوه یادگیری مخاطره ای جدی

کونانی با هشدار مخاطرات جدی این ابزار برای کودکان به والدین گفت: مخاطره جدی دیگر که گروه دانش آموزان را تهدید می کند تضعیف قوع یادگیری است که متاسفانه خیلی از والدین از آن ناآگاه هستند و باز شوق خاصی از هوشمندی فرزندان کم سن و سال خود تعریف می کنند در حالی که قطعا استفاده بی رویه که هم اکنون بین قشر کودک و نوجوان ما مرسوم است بخشی از مغز را تنبل می کند و کندی اندام های حرکتی را برای این گروه در حال رشد به دنبال دارد.

این استاد دانشگاه ادامه داد: والدین به ظاهر تصور می کنند کودکان و نوجوانان آنها با استفاده از این فضا افراد نسل تکنولوژی هستند اما باید گفت که آنها سخت در اشتباهند و از مخاطرات جدی این فضا غافل هستند، شاید در کوتاه مدت یادگیری سریع و جدید برای این گروه رخ دهد اما این سفرهای کوتاه مدت و میان مدت برای گروه سنی یاد شده روز به روز بر کندی ذهن آنها اثرگذارتر خواهد شد.

کودکان آنلاین کندذهن ترند

کونانی اظهار داشت: بر اساس تحقیقات کودکان آنلاین به مراتب کند ذهن تر از دیگر کودکان هستند و والدین مسئولند که این مخاطرات را کاهش داده و آینده تاریک استفاده بی رویه فرزندانشان را از این فضا ببینند، یقین دارم رها شدگی در کوچه ها برای همبازی شدن با دیگر کودکان به مراتب بهتر و کم خطرتر از رها شدگی در فضای مجازی است زیرا ویرانگری و تاثیرات منفی آنها به وضوح دیده می شود و قطعا در بلند مدت آسیب های جدی تری به این گروه وارد خواهد کرد.

این جرم شناس تاکید کرد: متاسفانه باید به مضرات و آسیب های یاد شده آسیب های جنایی و بزهکار شدن و بزه دیده شدن این گروه سنی را با توجه خاصی رصد کرد، کودکان و دانش آموزان در این فضا زمینه بزهکاری و بزه دیدگی برایشان فراهم خواهد شد و حتی شعر و موسیقی و هنر نیز در این فضا هنجار شکنی و قانون ستیزی را رواج می دهد.

وی گفت: کودکان و دانش آموزان عملا بیشتر با بازی های موبایلی درگیر هستند و در اصل ماجرای بازی های موبایلی و آنلاین استعداد بزهکاری و بزه دیدگی وجود دارد و دسترسی به فضای مجازی علاوه بر مضرات یاد شده در حوزه جرم بسیاری قابل تامل است و نباید به سادگی از کنار آن گذشت.

کونانی در پایان سخنان خود خطاب به همه خانواده ها گفت: اگر آینده و تربیت فرزندانتان برای شما مهم است باید سطح سواد مجازی خود را افزایش دهید و بیش از فرزندانتان این فضا را درک کنید.

در پایان؛

بر اساس استانداردها جهانی افراد زیادی به دلیل استفاده بی هدف، بی رویه و بدون دلیل از فضای مجازی به پدیده اعتیاد مجازی مبتلا هستند این مهم کودکان امروز را بیشتر در معرض تهدید قرار می دهد و این امر برای گروه یاد شده تا بدان جا پیش رفته که اصطلاح کودکان آنلاین را برای آن به کار می برند و کارگروه ها و کمیته های متعددی برای صیانت از آنها تشکیل می دهند، اما باید بدانیم در ابتدای در نوع تربیتی پدر و مادر و خانواده قرار دارد پس بهتر است مسئولیت را از گردن دیگران برداریم و آنچه از ما در این فضا سلب شده را با آموختن برگردانیم.

منبع:باشگاه خبرنگاران