تصویری که علم نجوم را متحول کرد

به گزارش بیان گلپایگان؛ تلسکوپ هابل ۲۶ سال است که در فضا شناور است و در طول این مدت هزاران تصویر خارق‌العاده و الهام بخش از گوشه و کنار جهان هستی ثبت کرده‌است.
براساس گزارش ساینس الرت، بیشتر ما با تصاویر رنگی که هابل ثبت کرده‌است آشنایی داریم، تصاویری که سحابی‌های دورافتاده و کهکشان‌های عجیب و غریب را نمایش می‌دهند. اما یکی از مهمترین تصاویری که تاکنون در علم نجوم ثبت شده نیز در سال 1995، درحدود 21 سال پیش توسط هابل گرفته شده‌است و بسیاری از افراد شاید حتی یکبار نیز آن را ندیده باشند.

دوربین میدان عمیق هابل در سال 1995 تصاویر رنگی و جذابی ثبت نمی‌کرد، اما توانست برای اولین‌بار تصویری از کل تاریخ جهان هستی را ثبت کند. در این تصویر به جز چند ستاره نزدیک، بیشتر نقاط درخشانی که دیده می‌شوند در واقع یک کهکشان کاملند که برخی از آنها .212 میلیارد سال سن دارند، به بیانی دیگر نوری که در زمان ثبت این تصویر به هابل رسیده‌است، از چند میلیارد سال پس از بیگ‌بنگ متصاعد شده‌است.
تا پیش از این تصویر از هابل تنها برای بررسی و مطالعه اجرامی خاص در فضا استفاده می شد، اما در سال‌های 1993 تا 1998 که مدیریت پروژه هابل به عهده رابرت ویلیامز بود، وی تصمیم گرفت از تلسکوپ برای انجام کاری متفاوت استفاده کند و به جای تمرکز روی اجرام عجیب و غریب، روی هیچ پدیده خاصی متمرکز نشود.

در ابتدا آنها نمی‌دانستند درحال نگاه‌کردن به چه چیز هستند، اما امیدوار بودند با نگاه‌کردن به تکه‌ای تاریک از فضا شاید بتوانند طول موج نوری گذشته‌های جهان هستی را که تاکنون مشاهده نشده‌بود، دریافت کنند. در آن زمان انجام چنین کاری ریسکی بزرگ به شمار می‌رفت، زیرا ناسا به اندازه‌ای توان مالی نداشت تا اشتباه دیگری،‌مشابه ارسال هابل به فضا با ْآینه‌ای معیوب را تاب بیاورد، اشتباهی که منجر به کدر شدن تصاویر هابل به مدت سه سال شد و برای مدتها ناسا و تیم هابل را در معرض انتقاد و تمسخر شدید قرار داد.

اما ویلیامز بدون توجه به افرادی که با طرح او مخالفت می‌کردند، تصمیم گرفت این “تصویر از هیچ‌چیز” را ثبت کند. به این شکل برای اولین‌بار هابل روی تکه‌ای تاریک از آسمان شمالی متمرکز شد و پس از چند روز تصویری از کل تاریخ جهان هستی ثبت شد و در کنار آن تکنیکی کاملا جدید برای مطالعات اخترشناسی معرفی شد.

علاوه بر این، ثبت این عکس توانست شیوه اشتراک‌گذاری داده‌ها در میان دانشمندان را برای همیشه متحول سازد. این تکنیک تصویربرداری به محققان اجازه داد تا تاریخ شکل‌گیری ستاره‌ها را در طول تکامل جهان مطالعه کنند و در عین حال ثابت کرد کهکشان‌ها در مراحل اولیه تکامل خود کوچکتر بوده و شکلی غیرمتعارف دارند.

اما یکی از مهمترین تحولاتی که این تصویر و پروژه میدان عمیق (Deep Field) ایجاد کرد، تحول در فرهنگ اخترشناسی بود. به گفته ویلیامز،‌تا پیش از این رسم براین بود که اخترشناسان تمامی یافته‌های خود را پیش از آنکه به صورت کامل تجزیه و تحلیل نمی‌کردند،‌با دیگران به اشتراک نمی‌گذاشتند. اما ویلیامز و همکارانش یافته‌های جدید خود را بلافاصله در جامعه علمی آن زمان منتشر کردند و همین اقدام زمینه تغییر رویکرد دانشمندان نسبت به انتشار و به اشتراک‌گذاری داده‌های علمی را فراهم آورد.