رنج کودکان بی‌سرپرست از فقر خانواده

به گزارش بیان گلپایگان؛ سالهاست که کودکان بدسرپرست و بی‌سرپرست در پی کانون گرم خانواده‌ای بوده که پناه آنها در روزهای سخت زندگی باشند، حال آنها نه تنها از فقر خانواده رنج می‌برند بلکه در شعارهای برخی از مسؤولان بر اجرای عدالت اجتماعی هم جایگاهی ندارند.

در نگاه عادی قاعده‌ای که برای همه تعریف شده این است که هر فردی وقتی به دنیای خاکی پا می‌گذرد، زیر سایه پدر و مادر بزرگ ‌شود، به خوبی و خوشی زندگی کند، پس از پشت سر گذاشتن تحصیلات عالیه زندگی تشکیل دهد، صاحب فرزند ‎شود و دوباره این چرخه ادامه یابد.

این روایت ساده از زندگی که شاید برای برخی از افراد عادی جلوه کند، برای بسیاری از انسان‌ها آرزویی بزرگ است، افرادی که شاید هرگز زیر سایه خانواده بزرگ نشدند و یا مجبور شدند خیلی زود بزرگ شوند و کار کنند، حتی برخی از آنها بدون اینکه مهر و محبتی از سوی خانواده درک کنند و یا نوازش ببینند، مورد آزار و اذیت هم قرار گرفته‌اند.

شاید نتوان به طور دقیق آماری ارائه کرد که چند کودک در آرزوی یک زندگی معمولی هستند؛ اما برخی از این کودکان از طریق نیروی انتظامی، دستگاه قضا و یا بهزیستی شناسایی و به مراکزی تحت عنوان شبه خانواده معرفی می‌شوند؛ مراکزی که از نام آنها نیز پیداست و سعی در تداعی کانون خانواده دارند.

این مراکز کمک چندانی از دولت دریافت نمی‌کنند؛ پرداخت ماهانه 80 هزار تومان به ازای هر کودک حتی پاسخگوی هزینه‌های یک زندگی حداقلی نیست و بقیه هزینه‌ها توسط خیرین تأمین می‌شود، به هر حال باید گفت افرادی که به دنبال انتفاع مالی نیستند، می‌توانند این مراکز را مدیریت کنند.

به طور معمول پسرها با مشکلات بیشتری مواجه هستند، آن‌ها فقط تا 18 سالگی از این 80 هزار تومان می‌توانند استفاده کنند و پس از آن ترخیص خواهند شد و در اجتماع بدون هیچ همراه و همدمی رها می‌شوند. مشخص نیست پس از رها شدن در سن 18 سالگی پسری که شاید به خوبی نیز با ارزش‌ها و ضد ارزش‌ها آشنا نیست و تا کنون نیز استعدادش شناخته نشده، چه سرنوشتی خواهد داشت؟

فرازها و فرودهای تنها مرکز شبه خانواده پسران زیر نظر اداره‌کل بهزیستی را از زبان فعالان این مجموعه بیان می‌شنویم.

تأمین هزینه‌های این مؤسسه توسط خیرانی انجام می‌شود که شاید نتوان هیچ نام و نشانی از آنها یافت. تنها ماهانه مبلغی به یک شماره حساب واریز می‌شود، هر یک از افراد می‌توانند ماهانه به اندازه وسع خود در تأمین نیازهای این کودکان سهیم باشند تا جامعه‌ای بهتر برای همه ما ایجاد شود.

* تأمین هزینه‌ها از محل کمک‌های مردمی

مسؤول امور مشارکت‌های مؤسسه شبه خانواده پسران موسسه محمد رسول الله(ص) همدان در گفت‌و‌گو با خبرنگار فارس با بیان اینکه این مؤسسه زیر نظر بهزیستی فعالیت می‌کند، اظهار کرد: حضانت این افراد توسط قانون به بهزیستی داده می‌شود و به دنبال آن مؤسسات خیریه مسئولیت نگهداری بچه‌ها را بر عهده می‌گیرند.

مهدی طالبی با بیان اینکه بچه‌ها به صورت شبانه روزی در این مراکز نگهداری می‎شوند، افزود: در حال حاضر دو مکان اجاره‌ای در یکی از شهرک‌های همدان وجود دارد که پسران از 6 تا 12 سال و 12 تا 18 سال در آن نگهداری می‌شوند.

وی با اشاره به اینکه هزینه نگهداری از این پسران توسط کمک‌های مردمی تأمین می‌شود، تصریح کرد: بسیاری از افراد را نمی‌شناسیم و تنها ماهانه کمک‌های خود را واریز می‌کنند.

مسؤول امور مشارکت‌های مؤسسه شبه خانواده پسران با بیان اینکه برنامه‌های مختلف تفریحی و آموزشی برای بچه‌ها در نظر گرفته شده است، ادامه داد: ثبت‌نام آنان در مدارس با آموزش و پرورش هماهنگ شده تا بتوانند ادامه تحصیل بدهند.

وی با اشاره به اینکه برخی از این بچه‌ها جزء کودکان استثنایی هستند، خاطرنشان کرد: به دلیل اینکه مدرسه استثنایی در شهرک ولیعصر(عج) مستقر است برای این بچه‌ها سرویس گرفته می‌شود تا بتوانند رفت و آمد کنند.

طالبی با بیان اینکه هزینه ایاب و ذهاب سنگینی برای سرویس مدرسه پرداخت می‌شود، گفت: این کودکان را هر مدرسه‌ای قبول نمی‌کند و به همین دلیل مشکلات بسیاری در راه تحصیل این بچه‌ها وجود دارد.

وی با اشاره به اینکه کلاس‌های هنری برای بچه‌ها برگزار می‌شود، اظهار کرد: یکی از آثار هنری این بچه‌ها در موزه مشهد قرار گرفته است.

مسؤول امور مشارکت‌های مؤسسه شبه خانواده پسران با بیان اینکه در تعطیلات تابستانی بچه‌ها در واحدهای صنفی کار می‌کردند و ضمن درآمدزایی برای خود، مهارتی آموزش می‌دیدند، افزود: بعضی از بروکراسی‌های اداری و ملاحظاتی که وجود دارد، موانعی را در برابر گسترش کار به وجود آورده است.

وی با اشاره به اینکه در گروه سنی 6 تا 12 سال 9 نفر و در گروه سنی 12 تا 18 سال 11 نفر را پوشش می‌دهیم، تصریح کرد: ظرفیت اسمی مؤسسه 30 نفر است اما چون این بچه‌ها ترخیص می‌شوند و یا والدین حضانت بچه‌ها را می‌گیرند در حال تغییر است.

* رها کردن پسرها پس از رسیدن به 18 سالگی

طالبی با بیان اینکه وقتی پسرها 18 ساله می‌شوند باید مراکز را رها کنند، ادامه داد: با سازمان بهزیستی هم بحث کردیم که چطور می‌شود یک پسر بدون خانواده را در خیابان رها کنیم؟!

وی با اشاره به اینکه ترخیص پسرهای 18 ساله مصوبه مجلس شورای اسلامی است، خاطرنشان کرد: با هزینه‌های شخصی برای 18 ساله‌ها خانه گرفتیم و اعلام کردیم تا زمانی که تحصیل می‌کنند، هزینه‌ها‌ی آنها را پرداخت می‌کنیم.

مسؤول امور مشارکت‌های موسسه شبه خانواده پسران با بیان اینکه حدود 75 درصد افراد ترخیصی به راهی می‌روند که والدین رفتند، گفت: 25 درصدی که دنبال کار و زندگی می‌روند، موفق می‌شوند چون خودشان می‌خواهند که در مسیر صحیح حرکت کنند.

* حمایت لازم از کودکان بدسرپرست و بی‌سرپرست نمی‌شود

وی با اشاره به اینکه بزرگترین مشکل ما این است که حمایت لازم از بچه‌های بدسرپرست و بی‌سرپرست انجام نمی‌شود، اظهار کرد: سازمان بهزیستی توان آنچنانی برای حمایت از این کودکان و نوجوانان ندارند و سایر ارگان‌ها نیز از این مسأله مستثنی نیستند.

مسؤول امور مشارکت‌های مؤسسه شبه خانواده پسران با بیان اینکه مدت‌ مدیدی است که خواهان دریافت یک زمین از استانداری برای تأمین سرپناه این بچه‌ها هستیم، افزود: بچه‌های زیر پوشش هیچ سرپناهی ندارند و شب اگر بیرون بمانند باید در خیابان بخوابند.

وی با اشاره به اینکه به دنبال تأمین یک زمین هستیم که خودمان آن را بسازیم، تصریح کرد: اداره‌کل بهزیستی ماهانه 80 هزار تومان به ازای هر بچه برای ما واریز می‌کنند و با هیچ امور دیگر تفریحی، درمانی و آموزشی کار ندارند.

طالبی با بیان اینکه حداقل بهزیستی می‌تواند با سینما، استخر شنا، شهربازی هماهنگی به عمل آورد، ادامه داد: می‌توان با یکسری هماهنگی‌های ساده شرایط بهتری برای این کودکان ایجاد کنیم.

* آموزش کودکان بی سرپرست و بد سرپرست دغدغه بزرگ متصدیان

رئیس هیأت مدیره مرکز شبه خانواده نگهداری پسران نیز در گفت‌و‌گو با خبرنگار فارس با بیان اینکه مهمترین مسأله و دغدغه هیأت امنا و پرسنل، آموزش این افراد است، اظهار کرد: دغدغه ما تأمین آینده پسرانی‌ است که در این مرکز نگهداری می‌شوند تا بتوانند به یک زندگی مطلوب دست یابند.

میثم آقاخانی با اشاره به اینکه بچه‌هایی که برای مدت طولانی در مؤسسات نگهداری می‌شوند، سخت در جامعه حضور می‌یابند، افزود: این افراد عضو عادی جامعه هستند و ما در تلاش هستیم تا آنها را برای حضور در اجتماع آماده کنیم.

وی با بیان اینکه دو سال است که بچه‌های 12 تا 18 سال اگر سر کار بروند، پول توجیبی دو برابر می‌گیرند، تصریح کرد: فراگیری یک رشته ورزشی و یک رشته مهارتی برای پسران 12 تا 18 سال اجباری است.

این جوان نمونه کشوری با اشاره به اینکه از تفاهمنامه بهزیستی با فنی و حرفه‌ای استفاده نمی‌کنیم، ادامه داد: وقتی در قالب تفاهمنامه ورود کنیم درگیر پیچ و خم‌هایی می‌شویم که ما را از اهداف خود دور می‌کند، به همین دلیل بیشتر به صورت دوستانه مسائل را پیگیری کرده و بهتر پاسخ می‌گیریم.

وی گفت: پسرانی که به سن 18 سال می‌رسند از مراکز شبه خانواده ترخیص می‌شوند، البته تا زمانی که درس بخوانند، خودمان از آنها پشتیبانی می‌کنیم.

آقاخانی با اشاره به اینکه بچه‌های بی‌سرپرست و بدسرپرست در مراکز شبه خانواده نگهداری می‌شوند، بیان کرد: وقتی پدر و مادر زندان هستند، یا از بچه‌ها سوء استفاده می‌کنند با دستور قضایی در مرکز شبه خانواده‌ نگهداری می‌شوند.

* افزایش ورود کودکان به مراکز شبه خانواده

وی با بیان اینکه از برج 9 سال گذشته، تعداد بچه‌هایی که تحویل بهزیستی شده است، به یکباره افزایش یافت، اظهار کرد: در حدود 45 روز 23 دختر و پسر تحویل بهزیستی شده که بر اثر مشکلات اجتماعی و فشار اقتصادی این اتفاق رخ داده است.

رئیس هیأت مدیره مرکز شبه خانواده پسران همدان با بیان اینکه تنها یک مرکز نگهداری پسران و دو مرکز نگهداری دختران در شهرستان وجود دارد، افزود: در شهرستان نهاوند نیز یک مرکز وجود دارد اما چند درخواست ارائه شده است.

بدون تردید یکی از مهمترین وظایف دولت حمایت‌های اجتماعی از افراد آسیب دیده است و طبیعی است رها کردن این کودکان در جامعه باعث خواهد شد که دولت در آینده هزینه‌های بیشتری برای کنترل آنها پرداخت کند.

تردیدی نیست که رویکرد دولت در حوزه حمایت‌های اجتماعی باید تغییر کرده و عزمی بزرگ برای حل این مشکلات در نظر گرفت شود، تا این سرمایه‌های اجتماعی ارزشمند در جامعه به هدر نروند.

منبع:فارس