سرنوشت دکتر های ممکلت قرار است چگونه رقم خورد؟/ داوطلبان دکتری مانده در اندر خم یک کوچه

در گذر از برگزاری کنکورهای مختلف مثل کارشناسی و کارشناسی ارشد حتی شرکت‌کنندگان آزمون دکتری هم با سختی‌های خاص خود روبه رو هستند، برای شرکت در آزمون عملی که هیچ اما برای مصاحبه هم به تکاپو می افتند؛ درست مانند نوجوانانی که برای اولین بار قصد شرکت در کنکور سراسری را دارند و خود را به هر آب و آتشی می زنند. اما این تنها برای زمانی است که داوطلبان با مشکلات دانشگاه و آزمون رو‌به رو نشدند و وای به روزی که دانشگاه‌ها هم روی زخم‌ آنها نمک بپاشند.

اما آزمون امسال با حواشی زیادی مواجه شده و دانشجویان یک به یک گلایه می کنند. گویا دانشگاه‌ها در برگزاری این آزمون‌ها کمی کم لطفی کرده و برخی قوانین را زیرپا گذاشته‌اند و دانشگاه‌های مجری دوره دکتری تخصصی به عنوان یکی از ارکان تحصیلات تکمیلی تاکنون نتوانسته اند از این آزمون سربلند بیرون بیایند.

بنابراین اعتراضات پیاپی داوطلبان به نحوه برگزاری مرحله دوم آزمون دکتری توسط دانشگاه ها و تاثیر زیادی که این بخش در پذیرش افراد دارد حاکی از ناموفق بودن این طرح دارد.

رقابتی بین 158 هزار در آرزوی دکتری

ششمین دوره آزمون ورودی مقطع PHD یا همان دکتری نیمه متمرکز سال 95 ، جمعه 14 اسفند با رقابت 158 هزار و 94 داوطلب برگزار شد و داوطلبان به دروس اختصاصی و سوالات آزمون دروس استعداد تحصیلی و زبان انگلیسی عمومی پاسخ دادند. در این آزمون 30 درصد نمره فرد بر اساس آزمون کتبی و 70 درصد بر اساس ارزیابی تخصصی محاسبه می شود که مرحله دوم یا ارزیابی تخصصی به عهده کارگروه برگزار کننده و بررسی سوابق عملی داوطلب شامل امتیاز پژوهشی، آموزشی، امتیاز آزمون تخصصی یا مصاحبه است.

حسین توکلی مشاور عالی سازمان سنجش در گفت وگو با خبرنگارباشگاه خبرنگاران جوان گفت: آزمون دکتری بدین صورت است که بعد از اعلام نتایج آزمون دکتری، کسانی که حد نصاب نمره کل تراز نهاییشان یک یا بالاتر بود بعنوان افراد مجاز به انتخاب رشته معرفی کردیم.

وی افزود: بعد از انتخاب کد رشته محل‌های دانشجویان، برمبنای حدنصاب و ظرفیت‌های اعلام شده از سوی دانشگاه‌ها، کارنامه نهایی توسط سازمان سنجش روی سایت قرار گرفت و هر دانشجویی به تناسب نمره می توانست در چندین کدرشته محل شرکت و مصاحبه داشته باشد.

یا اینجا، یا هیچ جا!

اما حال ماجرای گله داوطلبان چیست؟ماجرا از این قرار است که برخی دانشجویان وقتی در مهلت مقرر برای شرکت در مصاحبه عملی و تخصصی خود مراجعه کردند، با فرم اخذ تعهد کتبی بعنوان یکی از اقدامات جدید و غافل‌گیرکننده از سوی دانشگاه‌ها مواجه شدند.

به عبارت دیگر داوطلبان با پرکردن این فرم ملزم به تحصیل در همان دانشگاه محل مصاحبه می شوند و درصورت عدم پذیرش هم دیگر قبولی دکتری دانشگاه‌های دیگر نیز درکار نیست به عبارت دیگر به این معنی که فردی که برای مصاحبه به دانشگاه الف و ب رفته اما در مرحله ارزیابی تخصصی دانشگاه الف، این دانشگاه از فرد تعهد گرفته است. در این صورت اگر فرد در دانشگاه ب پذیرفته شود نمی تواند به آنجا برود.

اما مشاورعالی سازمان سنجش در این‌باره چیز دیگری می گوید، وی اظهار می کند: دانشجویان طبق اعلام برنامه زمانی دانشگاه‌ها، باید در آزمون ارزشیابی ( مثل مصاحبه، بررسی سوابق علمی و آموزشی ) آنها شرکت کنند و دانشگاه‌ها بعد از بررسی صلاحیت های عمومی و تخصصی نتایج نهایی را برای سازمان سنجش می  فرستند. درحقیقت اخذ تعهد کتبی در این مراحل مطرح نیست.

هرداوطلب فقط یک شانس دارد

رضا موحدی یکی از همین داوطلبانی است که با مشکل مواجه شده، او می گوید: اجبار در مسئله تعهد کتبی، ما را با مشکل مواجه ساخته، چرا که برای امثال من که در دو یا چند دانشگاه حدنصاب امتیاز شرکت در آزمون عملی را کسب کردند انتخابهایمان را محدود می کند و مجبور می شویم تنها در یک دانشگاه شانس خود را امتحان کنیم.

او افزود: در این صورت همه چیز 50 به 50 است و مدام در این دلهره به سر می برم که اگر در این دانشگاه پذیرفته نشوم چه می شود و در صورت عدم پذیرش هم، باید مجددا در کنکور سال بعد شرکت کنم و این آینده و زندگی مرا تحت تاثیر قرار می دهد.

هرچند که داوطلبانی همچون موحدی این مسئله را مطرح کردند اما مشاور عالی سازمان سنجش درباره این ماجرا بیان می کند: اخذ تعهد کتبی برای زمانی است که دانشگاه جهت مصاحبه از دانشجو می پرسد که آیا قصد دارد تنها در این دانشگاه قبول و اعلام شود یا اینکه قصد شرکت در آزمون‌های دیگر دانشگاه‌ها را دارد و درصورت تمایل دانشگاه و داوطلب در تحصیل وی در همان دانشگاه ، فرم تعهد کتبی دریافت می شود.

تکمیل ظرفیت دانشگاه بهانه‌ای تازه برای تعهد

توکلی ادامه می دهد: بنابراین دریافت تعهد کتبی از مصاحبه شوندگان کاملا بر اساس علاقه و رضایت دانشجو به تحصیل در دانشگاه پذیرفته شده است و اگر هم فرد از آن دانشگاه راضی نباشد می تواند بدون ارائه تعهد، در آزمون دانشگاه‌های دیگری که پذیرفته شده شرکت کند. همچنین اگر دانشگاه مصاحبه شونده را کاملا پذیرفته و دانشجو هم با رضایت و تمایل نسبت به ارایه تعهد کتبی اقدام کرده، دیگر نیازی به شرکت دانشجو در آزمون ارزشیابی سایر دانشگاه‌ها نیست.

ابراهیم خدایی رییس سازمان سنجش با بیان اینکه دانشگاه‌ها و موسسات حق اخذ تعهد کتبی این چنینی را ندارند، تاکید کرد: با دانشگاه‌هایی که از داوطلبان دوره دکتری تعهد قبل از موعد مقرر می‌گیرند برخورد می‌شود و حق چنین کاری را ندارند.

البته از نگاهی دیگر دانشگاه‌ها هم آنچنان مقصر به نظر نمی رسند چرا که شیوه برگزاری مرحله دوم امسال این نکته را داشت که پس از اعلام حدنصاب های دانشگاه ها، داوطلبان این اختیار را داشتند که برای مصاحبه چند دانشگاه شرکت کنند، برخی از داوطلبان ترجیح دادند که تنها در یک یا دو دانشگاه شانس خود را امتحان کنند که به این ترتیب ممکن است ظرفیت برخی دانشگاهها خالی بماند.

درواقع شاید به همین دلیل است که دانشگاه ها با دریافت اخذ تعهد کتبی می خواستند به گونه‌ای تکمیل ظرفیت دانشجویان خود را تضمین کنند.

مصاحبه‌هایی که از سر باز می شوند

اما این ماجرا تنها به همین مسئله ختم نشده و طبق گفته مهتاب سعادت داوطلب دیگر مجاز به شرکت درمصاحبه دکتری، از او تنها یک مصاحبه سه دقیقه ای و تا حدی فرمالیته برای ارزیابی تخصصی گرفته شده است.

برگزاری مرحله دوم آزمون دکتری، ارزیابی تخصصی افراد برای شروع یک دوره مهم تحصیلی است که به گفته بسیاری از داوطلبان مجاز و معرفی شده به مصاحبه بسیاری از دانشگاه ها این مرحله را به شکل فرمالیته و بدون نظم برگزار و به گونه‌ای شانه خالی کرده‌اند.

بی شک با این ماجراها، داوطلبان بیشتر از هر زمان دیگری برای موفقیت خود در این آزمون، دلهره و اضطراب دارند و از آنجایی هم که برخورد و پیگیری این نکته از سوی مسئولان ممکن است دیر شود، آنها سرگردان شده‌اند.

پیگیری مسائلی این چنینی که سرنوشت دکتران مملکتی را رقم می زند، بی تردید باید از قبل پیش بینی و راه حلی برای آن دیده شود. اینکه بگذاریم مسئله به وجود آید و سپس به حل آن بی اندیشیم، ما و افرادی که زندگی و تحصیلشان به ما گره خورده است را با مشکل مواجه می کند.