پاوِل دورُف؛ خالق تلگرام، پیام‌رسان محبوب ایرانی‌ها

به گزارش بیان نیوز؛ «پاوِل دورُف» (Pavel Durov) وقتی به همراه برادرش نیکلای در سال ۲۰۰۶ شبکه‌ی اجتماعی VK را راه انداخت فکرش را هم نمی‌کرد روزی بزرگ‌ترین شبکه اجتماعی اروپایی شود. محبوبیت این شبکه در زادگاهش به جایی رسید که VK را فیسبوک و خودش را مارک زاکربرگ روسیه لقب دادند. اما همین محبوبیت در کشوری با فضای سیاسی بسته، مهم‌ترین تفاوت آن‌دو را باعث شد؛ یکی (زاکربرگ) در بستر فراهمِ میهنش پله‌های ترقی را طی کرد و به جایگاه شایسته‌ای رسید، دیگری (پاول) از طرف حکومت کشورش تحت پیگرد قرار گرفت و ناگزیر وطنش را ترک کرد و نفی بلد شد.

اما در دهکده‌ی جهانی امروزین با زور نمی‌توان جلوی استعداد‌ها را گرفت. زاکربرگ روس‌ها از کشوری جزیره‌ای به نام فدراسیون «سنت کیتس و نویس» (Saint Kitts and Nevis) تابعیت گرفته تا از مزاحمت‌های کرملین در امان باشد. او به کاری که در روسیه شروع کرده بود ادامه داد. پاول در سال ۲۰۱۳ و کمی پیش از مهاجرت، به کمک برادرش که پروتکل امن MTProto را ساخته بود یک اپلیکیشن پیام‌رسان به نام تلگرام (Telegram) درست کرد، اپلیکیشنی که به‌تازگی جشن ۱۰۰ میلیون کاربر فعالش را گرفته و به‌سرعت در حال رشد است. در ادامه با دیجی‌کالا مگ همراه باشید. ‌

«پاول والریویچ دورُف» (Pavel Valeryevich Durov) در اکتبر ۱۹۸۴ در سن پترزبورگ روسیه به دنیا آمد اما بیش‌تر کودکی‌اش در شهر زیبای تورین در ایتالیا سپری شد. پدرش دکتر والری دورف، لغت‌شناس بود و در ایتالیا کار می‌کرد. پاول هم در همان‌جا به یک مدرسه‌ی ایتالیایی فرستاده شد؛ اما بعد از بازگشت به روسیه در سال ۲۰۰۱، تحصیلاتش را در سن پترزبورگ ادامه داد و نهایتا در رشته‌ی پدرش از دانشگاه همان شهر با رتبه‌ی اول فارغ‌التحصیل شد. او بعدها در سال ۲۰۱۲ داستان زندگی‌اش را در کتابی به نام « کد پاول دورُف» (Code of Pavel Durov) آورد.

دورُف جوان و پرتوان در سال ۲۰۰۶ وقتی‌که فقط ۲۲ سال داشت بنای VKontakte را گذاشت که بعدا به‌صورت VK درآمد. در مدت‌زمانی که او و برادرش این وب‌گاه را اداره می‌کردند، شرکت‌شان به ارزش ۳ میلیارد دلار رسید. در سال ۲۰۱۱ به خاطر مخالفت‌های پاول با سیاست‌های جریان حاکم، نیروهای امنیتی روسیه خانه‌ی او در سن پترزبورگ را محاصره کردند ولی ماجرا بعد از یک ساعت فیصله پیدا کرد.

در دسامبر ۲۰۱۳ پاول را مجبور کردند ۱۲ درصد از سهام شرکتش را به «ایوان تاورین» (Ivan Tavrin) صاحب Mail.ru، یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های اینترنتی روسیه بفروشد. در پی این واگذاری، تاورین هم در رد و بدلی فرمایشی، این ۱۲ درصد را به شرکت متبوعش داد تا در مجموع، با سهمی که پیش‌تر طی سرمایه‌گذاری روی VK در اختیار داشت، ۵۲ درصد از سهام VK و متعاقبا کنترل آن را بر عهده بگیرد. چندی بعد هم سهام باقی مانده به مالکیت mail.ru درآمد تا به‌تنهایی صاحب این شبکه‌ی اجتماعی شود تا تحت فرمان دولت روسیه عمل کند.

پاوِل دورُف، در ۲۰۱۳ میلادی بعد از اتفاقاتی که برای شبکه‌ی اجتماعی‌اش افتاد به اتفاق برادرش نیکلای، اپ پیام‌رسان تلگرام را راه انداخت. اما تجارب VK به او یاد داده بود که نباید مقر جدیدش را در روسیه انتخاب کند؛ به‌این‌ترتیب تلگرام در برلین آلمان بنا شد. برای رسیدن به ادعای «سریع‌تر و ایمن‌تر» دو لایه‌ی رمزگذاری برای اپلیکیشن استفاده کرد. امنیت تلگرام آن‌قدر مورد توجه بوده که گفته می‌شود حتی اعضای داعش نیز کاربر تلگرام هستند. البته تا مدت‌ها پاول از منظر کسب‌و‌کار به تلگرام نگاه نکرد و همین چند وقت پیش هم یک میلیون دلار دیگر از سرمایه‌ی شخصی‌اش را برای ادامه‌ی کار آن هزینه کرد.

دورف در اول آوریل ۲۰۱۴ تحت فشار از هیات مدیره‌ی شرکتش، VK، استعفا داد. در ۱۶ام همان ماه وقتی ماموران اطلاعاتی روسیه مشخصات تظاهرات‌کنندگان اوکراینی را در ماجرای جزیره‌ی «کریمه» خواستند، پاول نه‌تنها از دادن آن‌ها خودداری کرد بلکه در صفحه‌ی شخصی‌اش در شبکه‌ی اجتماعی VK از این درخواست پرده برداشت و آن را غیرقانونی دانست.

در ۲۱ام آوریل همان سال او را از مدیر عاملی کنار گذاشتند. شرکت مدعی شد این تصمیم بعد از درخواست استعفای او از هیات مدیره گرفته شد؛ خودِ دورف بعدا اعلام کرد شرکتش به‌وسیله‌ی افراد وابسته به حکومت تصاحب شده بود و چاره‌ای جز ترک آن نداشت. در نهایت پاول دورف ناخواسته مجبور به مهاجرت از وطن شد؛ او بعد از خروج از خاک روسیه به رسانه‌ها گفت برنامه‌ای برای بازگشت ندارد و معتقد است در شرایط کنونی کشورش آمادگی کسب‌و‌کارهای اینترنتی را ندارد.

دورف با سرمایه‌گذاری ۲۵۰ هزار دلاری در صنعت شکر «سنت کیتس و نِویس» شهروندی این کشور را گرفت و حدود ۳۰۰ میلیون دلار از دارایی‌های نقدی‌اش را هم در بانک‌های سوییس گذاشت تا از دست‌درازی دولت روسیه مصون باشد.

پاول دورف خود را یک فعال سیاسی، آزادی‌خواه و گیاه‌خوار می‌داند. در ۲۷ سالگی و در سال ۲۰۱۱ یک میلیون دلار به بنیاد ویکی‌پدیا کمک کرد. در سال ۲۰۱۴ به عنوان مستعدترین رهبر زیر ۳۰ سال در اروپای شمالی شناخته شد. جسارت پاول در جو امنیتی روسیه مثال‌زدنی بود؛ او حتی در جریان افشاگری‌های «ادوارد اسنودن» در سال ۲۰۱۳ به او پیشنهاد کار داد تا برای توسعه‌ی نرم‌افزارهای امنیتی با هم همکاری کنند.

شخصیت و صحبت‌های جنجالی پاول دورف اغلب مورد توجه رسانه‌ها قرار می‌گیرد. طرز لباس پوشیدنش و علاقه‌ی زیادش به فیلم ماتریکس همیشه سوژه‌ی خبرنگاران است. او یک بار در مصاحبه‌ای با وبگاه TechCrunch گفت: «اگر بخواهم خیلی ساده بگویم، مهم نیست چند اپ پیام‌رسان دیگر وجود دارد چون همه‌شان [به جز تلگرام] بی‌خود هستند.» پاول به دلایل امنیتی و علاقه‌ی شخصی پیوسته در سفر است. از عکس‌هایی که در صفحه‌ی اینستاگرام‌اش می‌گذارد معلوم است دستی هم در عکاسی دارد. او حفظ امنیت و حریم شخصی را بی‌قیمت می‌داند و چند اتفاق تروریستی را عاملی برای تغییر در مسیری که پیش گرفته نمی‌بیند.

به عقیده‌ی پاول تهدیدات حریم شخصی بسیار بیش‌تر و خطرناک‌تر از تهدید‌های تروریستی هستند. او در مصاحبه‌ای با CNN درباره‌ی این موضوع که تلگرام پیام‌رسان مورد علاقه‌ی اعضای دولت اسلامی عراق و شام (داعش) است و در حملات تروریستی اروپا از آن استفاده کرده گفت: «این بخش تاریک فناوری است؛… افزودن یک در پشتی روی اپ‌های رمزگذاری‌شده بیش‌تر به کمک تروریست‌ها می‌آید [تا نیروهای امنیتی]». او معتقد است همان‌طور که اپل در برابر خواسته‌ی سازمان اطلاعات و امنیت آمریکا (سیا) کوتاه نیامد و قفل آیفون مورد نظر آن‌ها را باز نکرد، اپلیکیشن پیام‌رسانی مانند تلگرام که مدعی اولویت دادن به امنیت است هم نباید وارد چنین بازی خطرناکی شود. چراکه در دنیای دیجیتال اگر راه نفوذی برای نیروهای امنیتی گذاشته شود قطعا سوء استفاده‌کنندگان هم قادر به استفاده از آن خواهند بود.

البته آقای دورف در بستن شبکه‌های تلگرامی که تبلیغات گروه‌های تروریستی یا غیر اخلاقی می‌کنند با دولت‌ها همکاری می‌کند؛ ولی این به معنای در اختیار گذاشتن راهی برای دسترسی ماموران دولت‌ها نیست؛ البته لااقل فعلا این‌طور است، چراکه شایعات زیادی از دیدارهای مدیر عامل گوگل، ساندار پیچای، با او به گوش می‌رسد و این که ظاهرا پیشنهاد ۱ میلیارد دلاری برای خرید تلگرام مطرح شده. باید دید در صورت انجام این خرید، با سابقه‌ی نه چندان درخشان گوگل در حراست از حریم خصوصی کاربران، چه اتفاقی برای آرمان «سریع‌تر و ایمن‌تر» تلگرام خواهد افتاد.
‌‌‌
به نظر شما چه رابطه‌ای میان آزادی و نوآوری وجود دارد؟ فکر می‌کنید چرا در اغلب کشورهای غیر آزاد جهان شاهد رشد نوابغ نیستیم؟ هم‌چنین اگر از کاربران تلگرام یا دیگر پیام‌رسان‌ها هستید، چه‌قدر به حفظ حریم خصوصی خود اهمیت می‌دهید؟ چه‌قدر به رعایت آن به‌وسیله‎‌ی شرکت‌ها اعتماد دارید؟