وطن امروز نوشت: تبریک به سعودی!

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی بیان گلپایگان،به نقل از «وطن امروز»، کودتای سلمان در عربستان که به جنگ داخلی سدیری‌ها علیه سایر خانواده‌های آل‌سعود تعبیر شده، دامن سعودالفیصل، وزیر خارجه کهنه‌کار سعودی‌ها را نیز گرفت و پس از 40 سال، فیصل از وزارت خارجه عزل شد. براساس فرمان پادشاه، عادل بن احمد الجبیر به‌عنوان وزیر خارجه عربستان‌سعودی منصوب شد. اتفاقات و تحولات داخلی در آل‌سعود برای ایران، همسایه شمالی این کشور بسیار مهم و قابل توجه است. طی 2 سال اخیر آل‌سعود جنگ غیررسمی خود علیه ایران را علنی کرد و رسما به سمت منافع ایران در منطقه اسلحه کشید. جنگ اخیر عربستان در یمن نیز رسما با شعار مقابله با ایران آغاز شد و سعودی‌ها به صورت رسمی اعلام کردند در یمن علیه ایران می‌جنگند. به هر حال در چنین شرایطی که میزان نفرت افکار عمومی در ایران از آل‌سعود افزایش یافته است، ناگهان اعلام شد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، طی پیامی انتصاب عادل الجبیر را به او تبریک گفته است! براساس آنچه خبرگزاری‌ها منتشر کرده‌اند، جواد ظریف در این پیام ابراز امیدواری کرده است که «در دوره مسؤولیت جدید عادل بن احمد الجبیر شاهد گسترش روابط دو ملت و دو دولت جمهوری اسلامی ایران و پادشاهی عربستان سعودی باشیم». به گزارش «وطن امروز»، این پیام ظریف موجی از حیرت را در محافل سیاسی داخلی و میان تحلیلگران منطقه‌ای ایجاد کرد! به اعتقاد کارشناسان، پیام تبریک به وزیر خارجه جدید سعودی‌ها آن هم در میانه جنگ علنی میان 2 کشور، اقدامی غیرمسؤولانه و دور از عقلانیت سیاسی بوده است. تحلیلگران می‌گویند این اقدام ظریف نمی‌تواند در قاعده منافع ملی و در محدوده عزت تفسیر شود، چراکه فضای حاکم بر مناسبات میان ایران و سعودی‌ها اساسا به‌گونه‌ای نیست که ژست‌های دیپلماتیک و پروتکل‌های پیش‌پاافتاده در آن موضوعیت داشته باشد یا منشأ اثر شود.

به اعتقاد کارشناسان، این اقدام ناپخته جواد ظریف از چند منظر قابل نقد است.

دیپلماتیک: دیپلماسی منطقه‌ای جواد ظریف از آغاز فعالیت دولت روحانی تاکنون، فاقد پویایی و انسجام بوده است و این سایر ارگان‌ها و نهادهای مسؤول بودند که تاحدودی جور دیپلماسی منفعل ایران را در منطقه کشیدند. آغاز این انفعال در ماجرای حمله تروریستی به سفارت ایران در لبنان بود. ماجد الماجد، افسر اطلاعاتی سعودی با طراحی یک عملیات تروریستی به سفارت ایران در بیروت حمله کرد و رایزن فرهنگی ایران در بیروت به شهادت رسید. تحلیلگران این اقدام سعودی‌ها را اعلان جنگ رسمی به ایران دانستند. به فاصله چند روز بعد دستگاه‌های امنیتی و اطلاعاتی نزدیک به ایران به یکی از نهادهای انقلابی خبر دادند ماجد الماجد دستگیر شده است. در حالی که همه انتظار داشتند کانال دیپلماسی فورا فعال شده و زمینه را برای مشارکت ایران در بازجویی از این افسر سعودی فراهم کند اما این انتظار برآورده نشد. به منافع ایران حمله شده بود و ما باید در جریان اعترافات عامل این حمله قرار می‌گرفتیم. با این حال انفعال وزارت امور خارجه باعث شد ماجد الماجد به طرز مشکوکی بمیرد. حتی وزارت امور خارجه نسبت به کالبدشکافی این افسر سعودی اقدام قابل توجهی انجام نداد و متاسفانه حیرت جامعه ایرانی زمانی به اوج رسید که جواد ظریف به بیروت سفر کرد و در همان فرودگاه اعلام کرد خواهان عالی‌ترین سطح روابط با آل‌سعود است! این رفتار غیرعزتمندانه آقای ظریف البته دست به دست یکسری اتفاقات دیگر هم داد. به‌رغم تلاش‌های گسترده، هیچگاه شرایط برای سفر ظریف به ریاض فراهم نشد. حسین امیرعبداللهیان، معاون عربی و آفریقای وزارت امور خارجه فاش کرد درست در آستانه سفر ظریف به ریاض، سعودالفیصل، وزیر پیشین خارجه سعودی‌ها اظهارات تندی علیه ایران و جریان مقاومت مطرح کرد تا این سفر را تحت‌الشعاع مواضع سعودی‌ها قرار دهد و به همین دلیل در نهایت سعودالفیصل با این سخنرانی مانع سفر ظریف به ریاض شد. یک بار دیگر نیز تلاش ظریف برای سفر به عربستان به بهانه «بیماری فیصل» منتفی شد. در جریان سفر منطقه‌ای جواد ظریف به برخی کشورهای کوچک حاشیه خلیج‌فارس، او تلاش داشت به عربستان نیز برود که این سفر محقق نشد. مسعود اسداللهی، کارشناس مسائل منطقه‌ای در این‌باره به «وطن امروز» گفته بود: در جریان سفر آقای ظریف به کشورهای منطقه وی قصد داشت به عربستان نیز سفر کند اما به این بهانه که سعودالفیصل بیمار است وی را نپذیرفتند، این در صورتی است که سعودالفیصل همیشه بیمار بوده است و علت نپذیرفتن ظریف، استراتژی مواجهه عربستان با ایران است.
بنابراین در حوزه آداب دیپلماتیک، این قبیل رفتار سعودی‌ها توهین و بی‌نزاکتی است و علنا در تداوم خصومت علنی آنها علیه ایران تعبیر می‌شود. جنگ اخیر سعودی‌ها در یمن با شعار جنگ علیه ایران نیز اوج این خصومت علنی بوده است. سعودی‌ها به‌تازگی هواپیمای کمک‌رسانی ایران برای مردم یمن را نیز در تنگنا قرار دادند و حتی تلاش کردند این هواپیما را در خاک خود بنشانند و سوءاستفاده‌های تبلیغاتی خود را از آن دنبال کنند. نکته تاسف‌انگیز اینکه جنگنده‌های سعودی برای سرقت هواپیمای ایرانی حتی اقدام به شلیک هم کردند یعنی در واقع خصومت سعودی‌ها علیه ایران در همین اقدام قابل رویت است. اما نکته قابل تامل درباره پیام ظریف این است که عادل الجبیر همان کسی است که چند سال قبل آمریکایی‌ها و سعودی‌ها مدعی شدند ایران به دنبال ترور او بوده است. ماجرای دستگیری منصور ارباب سیر، یک ایرانی ساکن آمریکا به اتهام تلاش برای ترور سفیر عربستان در آمریکا، بهانه‌ای برای تشدید فشارهای آمریکا و سعودی‌ها علیه ایران شد. همان زمان عادل الجبیر نیز درباره این ادعا موضع گرفت و ایران را متهم به حمایت از تروریسم کرد. عادل الجبیر در میان سیاستمداران عربستان به ضدیت با ایرانی و شیعه شهره است. سخنان فراوانی از او منتشر شده که علیه ایرانیان و شیعیان موضع گرفته است. به همین دلیل برخی معتقدند انتصاب او به عنوان وزیر خارجه، برای تعمیق شکاف میان ایران و عربستان است. در چنین شرایطی پیام تبریک فرستادن برای این مهره آمریکایی که وابستگی او به آمریکایی‌ها موضوعی پنهانی نیست، یک اقدام غیرمسؤولانه است. آقای ظریف باید توضیح دهد برای چه دست پیش را برای ارتباط با دشمن این روزهای ملت ایران گرفته است؟

امنیتی – نظامی: فرماندهان نظامی در ایران از عملکرد دولت نسبت به رفتار عربستان‌سعودی بشدت ناراضی هستند. اقدام ناوگروه ارتش جمهوری اسلامی ایران در خلیج عدن تاثیر فراوانی بر اعلام پایان عملیات جنگی سعودی‌ها در یمن داشت. با این حال شاید آنچه فرماندهان نظامی معتقد به آن بودند به دلیل برخی رفتارهای سیاسی محقق نشد. چندی پیش سرلشکر محمدعلی جعفری، فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با انتقاد از مماشات‌های صورت گرفته نسبت به سعودی‌ها گفت: امروز برخی دشمنان منطقه‌ای اسلام و شیعه مثل عربستان خائن پا جای پای اسرائیل گذاشته‌اند. برخی مسؤولان در این باره ملاحظاتی دارند و حرفی نمی‌زنند که این ملاحظات باید کنار گذاشته شود، زیرا عربستان حریم‌ها را شکسته است. مردم یمن با الگوگیری از انقلاب اسلامی، انقلاب خود را پیروز کردند و این اتفاق اثرات بسیار تعیین‌کننده‌ای دارد و در تاریخ انقلاب اسلامی اتفاق مهمی است. این اظهارات فرمانده کل سپاه به‌خوبی از ساز ناهماهنگ دستگاه دیپلماسی با واقعیت مناسبات حاکم میان ایران و سعودی خبر می‌دهد. در چنین فضایی که برخی خبرگزاری‌های خارجی از ورود نیروهای زمینی عربستان به یمن خبر می‌دهند، انتشار خبر پیام تبریک وزیر امور خارجه ایران به وزیر خارجه جدید سعودی‌ها که از معدود افراد مطلع و تصمیم‌گیر در جنگ سعودی‌ها علیه یمن بود، تاسف‌انگیز است و متاسفانه در افکار عمومی یمن نیز اثرات مخربی نسبت به جمهوری اسلامی ایران خواهد داشت.

افکار عمومی: قطعا افکار عمومی در ایران هرگز از این اقدام غیرمسؤولانه آقای ظریف نخواهد گذشت و تا مدت‌ها او را به دلیل این رفتار نادرست مذمت خواهد کرد. در میان تمام اقدامات خصمانه خاندان سعودی علیه ایران، تعرض افسران آل‌سعود به 2 نوجوان ایرانی در فرودگاه جده بیشترین خشم فراگیر ملی را در ایران نسبت به آل‌سعود ایجاد کرد. این خشم آنقدر فراگیر بود که یک مسابقه فوتبال میان 2 کشور را نیز به صحنه انتقام این رفتار غیرانسانی سعودی‌ها تبدیل کرد. تجخودجوش مردم ایران از هر نوع تیپ و اعتقادی در مقابل سفارت و کنسولگری‌های سعودی در ایران نشان داد مردم ایران بشدت از این اقدام سعودی‌ها خشمگین شده‌اند و شدت و فراگیری عصبانیت مردم ایران به‌گونه‌ای بود که سازمان حج مجبور شد سفر عمره را تعلیق کند. سران قوا و شخصیت‌ها و ارگان‌های مهم همه به این اقدام غیرانسانی واکنش نشان دادند و مراجع تقلید نیز پیشتاز این محکومیت بودند اما متاسفانه به‌رغم فراگیری این خشم عمومی و محکومیت سراسری، جواد ظریف تنها مقام مسؤولی بود که درباره این ماجرا سکوت کرد! سکوت جواد ظریف نسبت به تعرض افسران سعودی به 2 نوجوان ایرانی وقتی در کنار سرعت عمل او در تبریک به وزیر خارجه جدید عربستان قرار می‌گیرد، واقعیات حاکم بر فضای ذهنی جواد ظریف را برای مردم آشکار می‌کند. وزیر خارجه باید بداند غیرت و عزت از خطوط قرمز ملت ایران است بویژه نسبت به آل‌سعود حساسیت ویژه‌ای در میان مردم ایران وجود دارد. اگر آقای ظریف اطلاعی از این خطوط قرمز ندارد باید توسط همکاران و مشاوران در جریان این خطوط قرمز قرار گیرد.