مذاکرات هسته‌ای نیویورک و گشایشی آمریکایی

پایگاه خبری تحلیلی بیان گلپایگان؛ مذاکرات بین ایران و شش قدرت جهانی که با ناهار کاری وزیر امور خارجه کشورمان و مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در نیویورک (چهارشنبه شب به وقت تهران) آغاز شد وارد چهارمین روز خود شد. سید عباس عراقچی، مذاکره کننده ارشد کشورمان، اعلام کرده بود که روز گذشته (شنبه) گفتگوها در سطح کارشناسی و نیز دیدارهای دو جانبه بین هیأت‌ها برگزار می‌شود.

البته خبر داغ شنبه از تنور نیویورک‌تایمز بیرون آمد. دیوید سنگر، از خبرنگاران ارشد این روزنامه، در مطلبی از طرح جدید آمریکایی‌ها برای حل و فصل ظرفیت غنی‌سازی اورانیوم در ایران پرده برداشت، خبری که هنوز واشنگتن و تهران واکنشی به آن نشان نداده‌اند، اما دیپلمات‌ها در گفتگو با آسوشیتد پرس از دقت نظر ایرانی‌ها در زمان ارائه آن سخن گفته‌اند.

سنگر نوشت که آمریکایی‌ها خواهان قطع اتصالات بین سانتریفیوژ‌های ایران شده‌اند تا در عین حال که غنی‌سازی اورانیوم در این دستگاه‌ها حفظ می‌شود، ایران بتواند آنها را در تأسیساتی که مستقر هستند حفظ کند وبدین ترتیب دیگر سخنی از برچیده شدن سانتریفیوژها نباشد و از سوی دیگر طرف مقابل نیز بتواند مدعی شود که زمانی گریز هسته‌ای ایران به اندازه‌ای که مد نظرشان بود افزایش داشته است. در این پیشنهاد سخنی از میزان و چگونگی ظرفیت غنی‌سازی در پایان دوره زمانی توافق جامع احتمالی نشده است و ظاهرا برنامه مذکور تنها به مسأله ظرفیت کنونی غنی‌سازی در ایران پرداخته است نه آنچه که پس از پایان زمان توافق جامع احتمالی برای ایران در نظر گرفته خواهد شد.

مسأله ظرفیت غنی‌سازی در ایران را می‌توان مهمترین و چالش‌برانگیزترین موضوعی خواند که تاکنون از انعقاد توافق نهایی و جامع بین ایران و شش قدرت جهانی جلوگیری کرده است. ایران بارها اعلام کرده که خواهان حفظ ظرفیت کنونی (19 هزار سانتریفیوژ نوع اول که در حدود 10 هزار عدد آن فعال است) و افزایش تدریجی آن در یک بازه زمانی مناسب با نیاز داخلی است تا در پایان دوره توافق نهایی و جامع بتواند اورانیوم را به صورت صنعتی غنی‌سازی کند و بدین ترتیب نیاز رأکتور هسته‌ای بوشهر و همچنین سایر موارد تحقیقاتی و پزشکی را بر طرف سازد. با این احتساب کشورمان به ده‌ها هزار سانتریفیوژ نیاز خواهد داشت که بخش عمده‌ای از آن در نیروگاه هسته‌ای بوشهر برای تولید برق به کار خواهد رفت.

اما غربی‌ها مدعی هستند که نیاز ایران به غنی‌سازی بسیار کمتر از این رقم است. آنها معتقدند تهران باید ظرفیت غنی‌سازی خود را محدود به چند هزار سانتریفیوژ نوع اول نماید. درخواستی که توان غنی‌سازی در کشورمان را در حد یک برنامه نمادین و ویترینی محدود خواهد کرد.

پیشنهادی که سنگر از آن سخن گفت با واکنش سنای آمریکا مواجه شده‌ است. 31 نفر از سناتورهای جمهوری‌خواه به سرکردگی مارک استیون کرک، که یکی از بازهای تندرو و ضدایرانی کنگره محسوب می‌شود، از دولت اوباما خواسته‌اند که درباره این طرح پیشنهادی توضیح دهد. “ما نگرانیم، چراکه دولت برای اینکه به سرعت به  توافق دست یابد، در حال اعطای امتیازات هسته ای مشکل ساز به ایران است.”

دیپلمات‌ها علاوه بر غنی‌سازی درباره مسائل دیگری نیز به گفتگو نشسته‌اند. اختلاف نظرها در برخی موارد شامل رژیم بازرسی‌ها از تأسیسات هسته‌ای ایران، بازطراحی رآکتور هسته‌ای اراک و همچنین تأسیسات هسته‌ای فردو برخی کمتر شده‌اند اما هنوز توافق نهایی درباره این موارد به دست نیامده است. با این حال دو طرف درباره مسائلی چون توضیحات ایران به آژانس درباره ابعاد نظامی احتمالی و فعالیت‌های هسته‌ای گذشته، مدت زمان توافق نهایی و همچنین چگونگی و جدول زمانی لغو تحریم‌های ایران دارای اختلافات زیادی هستند.

منبع:تسنیم