حماسه ماندگار (بررسی تحلیلی قیام حسینی)2

نقش امامان معصوم (علیهم السّلام) در احیای شعائر مذهبی به گونه ای ارزشمند بوده که شخصیّت هایی درخشان از ایشان در تاریخ بشریّت بجا گذاشته است.هر یک از این بزرگواران بنا به رسالت خویش و با توجه به دو عنصر «مقتضیات زمان»و «موقعیت مکان» دوران زندگانیشان گام برداشتند و در جهت پاسداشت دین الهی و برپاسازی حقّ و عدالت جهاد نمودند و با وجود همگی سختی ها و فشارها از پا ننشستند.در این میان چهره درخشان سیّد و سالار شهیدان حضرت اباعبدا…الحسین(ع) از جلوه خاصّی برخوردار است.چنان که شخصیّت والای آن حضرت در اعصار مختلف مورد نظر عامّ و خاصّ قرار گرفته است.

تصریح های فراوان معصومین(ع) و سخنان بزرگ مردان تاریخ جهان،حاکی از فراگیری تأثیر شخصیّت ممتاز اوست.در این میان،نهضت خونین امام در سال شصت و یک هجری با اساس دین پیوند خورده و به برکت آن باقی است و این همان اعتقاد ما شیعیان بوده که«اسلام نبوی الحُدوث و حسینی البقاء»است.به راستی چه عناصری در این واقعه وجود دارد که این گونه درخشنده و ماندگار شده است؟البتّه ابعاد شخصیّت امام و قیام آن حضرت به آسانی دست یافتنی نیست.عمر آدمیان برای بیان آن چه او آفرید،کفایت نمی کند.چگونه امامی که برخلاف همه باورهای زمانه و به رغم تمامی محاسبه های زندگی خواهانه برای زنده نگه داشتن حقیقت در مسیری قدم گذاشت که فهم عادی بشری از درک عمق آن ناتوان است؟سهم ما جز آن نیست که فقط گوشه هایی از وجود و قیام او را که گمان فهم داریم مورد بررسی قرار دهیم.

– رازهای ماندگاری عاشورا:شجاعت و شهامت گروهی قلیل آن هم در یک پیکار نابرابر و ناجوانمردانه مایه شگفتی است.ایشان که آشکارا مرگ را در پیش روی خود می دیدند و فرجام کار را به عیان مشاهده می کردند،با چه انگیزه ای به ادامه نبرد می پرداختند؟اضافه کنیم که امام تنها کشته خاندان پیامبر اکرم(ص) بوده که این امری توجیه شدنی نبود ولی اتفاقی بود که افتاد.یزید مست قدرت و بی تجربه بی محابا دستور قتل نواده رسول خدا(ص) را داد که زشتی آن چیزی نبوده که بتوان از چهره تاریخ پاک کرد.استواری امام بر اصول خود و عدم سازش در قبال آن ها در تمام تاریخ بی بدیل است.لحظه لحظه حرکت امام مایه حیرت است.از یک سو تهدید و ارعاب و از طرف دیگر پافشاری و پایداری امامی که نگاهی به وسعت جهان هستی داشت.حضور اعضای خانواده و قربانی کردن بهترین ها عامل دیگر ماندگاری عاشوراست.امام با این که به پایان کار وقوف داشت،خانواده خود را همراه ساخت تا نشان دهد که برای راهی که برگزیده آمادگی پرداخت ایثار بی نظیری را دارد.فاجعه کربلا انفجار خشم چند ده ساله و ظهور کینه های دیرینه امویان علیه بنی هاشم بود که امام نمایندگی آن را به دوش می کشید.به همین جهت زشت ترین رفتارها را نسبت به پیکرهای شهیدان و سپس کاروان اسیران صورت دادند و در ضمن اشعار خود به پیشینیانشان شادباش می گفتند.

– درس های عاشورا:آنچه موجب بروز چنان فداکاری از جانب امام شد،ریشه در معنویّت و اخلاص و در یک کلمه«انسان کامل» بودن آن حضرت داشت.عاشورا درس می دهد که برای حفظ دین باید از همه چیز گذشت.درس می دهد که در مبارزه بین حقّ و باطل،کوچک و بزرگ،پیر و جوان،پست و شریف،زن و مرد و امام و رعیّت با هم در یک صفّ قرار می گیرند.درس می دهد که جبهه دشمن با همه توانایی های ظاهری،بسیار آسیب پذیر است.درس می دهد که در ماجرای دفاع از قرآن از همه چیز بیشتر برای انسان،بصیرت لازم است.درس می دهد که باید تکلیف را به موقع تشخیص داد و به پاخاست.درس می دهد که باید مسؤولیّت پذیر و ظلم ستیز بود.

– عبرت های عاشورا:بزرگ ترین عبرت قیام کربلا همان انحراف و انحطاط جامعه اسلامی آن هم در زمانی کمتر از پنجاه سال بوده است.بررسی نقش خواصّ و نخبگان خصوصاً جبهه حق،مهمّ و عبرت آموزست.بیماری و آفت دنیاطلبی به دنبال رواج فساد و تبعیّت از شهوت ها و دور شدن از یاد خداوند متعال.همان عواملی که منتهی به شهادت اهل بیت(ع) گردید،در هر زمان می تواند به سقوط جامعه اسلامی و حاکم شدن دوباره یزیدهای زمان منجرّ شود.هر ملّتی اگر بخواهد راه آزادیخواهی و استقلال را طیّ کند،باید از عاشورائیان الگو بگیرد.همان طور که امام راحل(ره) با طرح شعار«پیروزی خون بر شمشیر»توانست انقلاب ملّت ایران را راهبری کرده و به سر منزل مقصود برساند و نظام اسلامی پس از آن نیز چه در دفاع مقدس هشت ساله و چه وقایع و فتنه های بعد از آن دوران تا کنون،عزّت خود را در مواجهه با مستکبران و منافقان ح-فظ کند.

– هدف و فلسفه قیام عاشورا:در تفسیر اهداف حرکت سیّد الشهداء(ع) نه دیدگاهی که برقراری حکومت را تنها انگیزه امام می داند جامع است و نه دیدگاهی که شهادت را تنها هدف امام معرفی می کند؛بلکه هدف اصلی« اقدام خردمندانه ، آگاهانه ، مجاهدانه، مخلصانه و عاشقانه نسبت به انجام تکلیف الهی جهاد در برابر انحراف پیش آمده در امّت اسلامی و عمل به فریضه بزرگ امر به معروف و نهی از منکر» بود.با چنین هدفی هر نتیجه ای که به دست آید،پیروزی حاصل است؛چه برقراری حکومت و چه شهادت.

«أللّهمّ ثَبِّت لَنا أقدامَ صِدقٍ عِندَک مَع الحسین و أصحابِ الحسین فِی الدّنیا وَ ارزُقنا شَفاعَتَه فِی الأخری.

آمینَ ربَّ العالَمین!»

حسین ناطقی