واقعه عاشورا در شعر فارسی چگونه منعکس شده است؟
به گزارش خبرگزاری بیان «ساز نی در کربلا» با نگاهی به هزار سال شعر عاشورایی فارسی از شاعران ایران به کوشش رحیم زریان، شاعر و پژوهشگر، از سوی انتشارات اطلاعات به چاپ رسید.
زریان در مقدمه این کتاب با اشاره به ضرورت نگارش آن مینویسد: در فکر آن بودم تا مجموعه شعری عاشورایی از شاعران کشورم را که دارای بلاغت و صناعات لفظی و معنوی، کشف و نوآوری و ایجاز و بدیع باشد فراهم آورم، خصوصاً اشعار وزین و سرشار از جوهر خیال و احساس چند شاعر نامدار را کنار هم قرار دهم تا در دسترس اهل دل و عاشقان مکتب ثارالله باشد.
اشعار 72 شاعر را که به عدد مشهور 72 شهید کربلاست تیمناً برگزیدهام تا قدمی هرچند کوچک در این راه بردارم و میدانم بیش از هزار شاعر عاشورایی در کشور ایران حضور دارند؛ خصوصاً شاعران معاصر و انقلابی، به قول مولانا:
آب دریا را اگر نتوان کشید
هم به قدر تشنگی باید چشید
دفتر شعر «ساز نی در کربلاست» را در دو فصل فراهم آوردم؛ فصل اول اشعار 14 شاعر نامدار ایران است که در طی هزار سال توانستند حرمت شعر عاشورایی را پاس بدارند؛ فصل دوم نیز اشعار 58 شاعر نامآشنای معاصر است که بخش اعظم این مجموعه شعر را به خود اختصاص داده است».
در فصل نخست این کتاب، سرودههای عاشورایی شاعران کلاسیک ادب فارسی بررسی و ارائه شده است. زریان این بخش را با حکیم سنایی، از جریانسازان شعر فارسی به ویژه در حوزه ادب آیینی، آغاز کرده و سپس به بررسی اشعار عطار، مولانا، سعدی، سیف فرغانی، خواجوی کرمانی، سلمان ساوجی، محتشم، صائب، بیدل، سروش اصفهانی و … پرداخته است. فصل دوم این اثر، به ارائه اشعار شاعران معاصر اختصاص دارد که البته نویسنده بیشتر بر شاعران دوره انقلاب اسلامی تمرکز دارد؛ دورهای که به زعم بسیاری از کارشناسان، ادبیات آیینی چه از حیث کمی و چه از منظر کیفی و نوآوریهای زبانی و مضمونی، در مقایسه با دورههای گذشته رشد قابل توجهی داشته است. تغییرات سیاسی و اجتماعی در ایران طی چهار دهه گذشته بر اکثر جنبههای فرهنگی کشور تأثیرگذاشته است. در شعر آیینی نیز میتوان این تغییرات را احساس کرد. تغییرات در این حوزه گاه نو به نو اتفاق میافتد و گاه با یک دوره فترت به کار خود ادامه میدهد.
زریان فصل دوم را با سرودههایی از اقبال لاهوری، شاعر و اندیشمند پاکستانی، آغاز میکند و در ادامه به آثار ملکالشعرای بهار، فؤاد کرمانی، شهریار، خسرو احتشامی، زکریا اخلاقی، حسین اسرافیلی، رضا اسماعیلی، مرتضی امیری اسفندقه، صابر امامی، قیصر امینپور، اسماعیل امینی، ساعد باقری، عباس براتیپور، سعید بیابانکی، حمیدرضا برقعی، عبدالرضا رضایینیا، طاهره صفارزاده و … میپردازد.
بیشتر بخوانید
در بخشهایی از این کتاب به قلم سیدضیاءالدین شفیعی، شاعر و کارشناس ادبی، میخوانیم: پرسش این است که اهل هنر و ادبیات در طول تاریخ اندوه و گریستنشان را در آثارشان چگونه منعکس میکردهاند؟ تردیدی نیست که در همه مقاطع تاریخ ادبیات «سوگ و طرب» از مضامین پایهای شعر بوده و هریک حال و درون شاعران را منعکس میکرده است.
«سوگ» خود در شعر فارسی مصادیقی دارد که از این میان سوگواری بر قهرمانان بسیار ممتاز و متمایز است و از جمله مهمترین آنها سوگسرودههایی است که در اطراف ماجرای کربلا و شهادت اصحاب امام حسین(ع) صورت بسته است؛ اما با این حال این انعکاس همواره متناسب با متغیرهای متعدد درونی و بیرونی، «عمق و بعد» متفاوتی داشته و در صورت و جوهر شعرها به اشکال متنوع ظهور و بروز یافته است. …
به نظر میآید شعر عاشورایی و سوگوار در دهههای اخیر- به ویژه آن دسته که به تنبه و هشدار و زنهار مخاطبان چشم داشتهاند و آنها را به پرهیز از فراهم ساختن زمینههای تکرار ستم، فراخواندهاند- از اقبال و استقبال و اثرمندی افزونتری بهرهمند بودهاند.
زمینهها و پیرنگهای اجتماعی موجود در ادوار اخیر، سبب شده است تا شعر سوگوار و عاشورایی، چه از حیث حجم و چه تعدد شاعر، سهم عمدهتری از شعر روز را به نسبت دورهها و قرون پیشین شامل شود. البته این ترقی تنها در کثرت متوقف نمانده، بلکه هم در فرم و هم در مضمون و پیام شعر عاشورایی را به کسب تجربیاتی ارزنده موفق ساخته است.
بیشتر بخوانید
این تجربیات در حوزه قالبهای شعر شامل خلق آثاری در همه قالبهای سنتی کمتر آزموده شده از دوبیتی و رباعی گرفته تا مثنوی و چهارپاره و قالبهای نوین از نیمایی گرفته تا سپید و حجم و … را در برمیگیرد.در برخی از این قالبها جز در ایام اخیر، در گذشتههای دور و نزدیک، نمیتوان اثری عاشورایی را یافت.
«ساز نی در کربلاست» در 1050 نسخه و به قیمت 22 هزار تومان روانه بازار کتاب شده است.
منبع: تسنیم
- خبردونی
- پربازدید ترین
- نظرات
- مراسم تودیع و معارفه رئیس کمیته امداد امام خمینی(ره)شهرستان گلپایگان
- برگزاری اولین تجلیل از بانوان شاغل در شهرستان گلپایگان به همت اتحادیه نانوایان و قنادان
- تجلیل شرکت آذر صنعت گلپایگان از شاعر پیشکسوت گلپایگانی
- نصب دو درب آهنین امامزادگان هفده تن وناصربن علی(ع)
- مراسم تشییع پیکر شهید والامقام عباسعلی اعجازی
- پیام تشکر فرمانده ناحیه مقاومت بسیج شهرستان گلپایگان از حضور پرشور مردم در استقبال از کاروان شهدای گمنام
- گلپایگان قدمگاه شهدا بود
- سفر یکروزه علی اصغر انصاری معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات به شهرستان گلپایگان/اتمام اجرای پروژه فیبرنوری در گلپایگان تاپایان سال
- دیدار از خانواده جانباز سرافرازحسین بقایی
- دیدار مسئولین شهرستان با خانواده محترم شهید ناصر فراست
- بازدید میرهاشم موسوی رئیس سازمان تامین اجتماعی کشور از درمانگاه تامین اجتماعی گلپایگان
- بازدید رئیس نوسازی مدارس کل کشوراز برخی مدارس شهرستان گلپایگان/تخصیص یک میلیارد تومان به مدارس شهرستان گلپایگان
- جلسه تودیع و معارفه رئیس مرکز فنی و حرفهای شهرستان گلپایگان
- افتتاحیه نمایشگاه اقتصاد مقاومتی
- جلسه شورای آموزش وپرورش شهرستان گلپایگان /مصاحبه با رئیس آموزش وپرورش
- برگزاری جلسه مدیریت بحران/پیگیری در اجرایی شدن ساخت جایگاه پدبالگرد بیمارستان امام حسین(ع)
- کرم برگ خوار پاییزه
- حضور مسئولین شهرستان در بیمارستان امام حسین(ع)به مناسبت روز پرستار
- همایش بزرگ ورزش صبحگاهی
- کتابخانه آیت الله محمدی به عنوان کتابخانه مرکزی شهرستان، جزء برترین کتابخانههای استان و ۱۰ کتابخانه برتر کشوراز لحاظ فضا ،امکانات و…شناخته شده است/ثبتنام رایگان کتابخانه از ۲۳ آبان تا ۲۵آبان ماه
- افتتاحیه دومین دفتر خدمات قضایی شهرستان گلپایگان
- برگزاری آیین ارتقاء واحد آتشنشانی به سازمان آتشنشانی و خدمات ایمنی شهرداری گلپایگان
- گوشه هایی از راهپیمایی 13 آبان 1402، مردم غیور شهرستان گلپایگان، از دریچه دوربین بیان
- ظرفیت کشتارگاه صنعتی دام؛ کشتار؛ ۵۰۰ راس دام سبک و ۵۰ راس دام سنگین در یک شیفت کاری
- مردم بازوان اتحادیه ها و اتاق اصناف باشند
- نواختن زنگ به مناسبت هفته پدافند غیرعامل در دبیرستان نمونه دولتی شهید محمدحسین فهمیده
- برگزاری اجلاسیه مجمع بسیجیان شهرستان گلپایگان
- سفر یعقوب سلیمانی دبیرکل جمعیت هلال احمر کشور به گلپایگان
- پنجمین کاروان ترویجی ویژه الگوی کشت ملی با موضوعات کشت غلات به صورت مکانیزه ( کشت باکمبینات ) و بهرهوری آب ( کشت تیپ غلات و مدیریت هوشمند آبیاری و کشاورزی قراردادی)
- برگزاری جلسه شورای آموزش و پرورش شهرستان گلپایگان/پیشگیری از آسیب های اجتماعی در خانواده ها /پیگیری تأمین لاستیک دولتی و سوخت برای سرویسهای مدارس